________________
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
( ३.१७१ - १७१)
तुलातुलसङ्घातं लोकियकम्मञ्च ओस्सजि । सङ्गामसीसे महायोधो कवचं विय असम्भवं किलेसञ्च अज्झत्तरतो समाहितो हुत्वा अभिन्दी 'ति ।
१३२
अथ वा तुलन्ति तुलेन्तो तीरेन्तो । अतुलञ्च सम्भवन्ति निब्बानञ्चेव सम्भवञ्च । भवसङ्घारन्ति भवगामिकम्मं । अवस्सजि मुनीति “पञ्चक्खन्धा अनिच्चा, पञ्चन्नं खन्धानं निरोधो निब्बानं निच्च "न्तिआदिना (पटि० म० ३.३८) नयेन तुलयन्तो बुद्धमुनि भवे आदीनवं, निब्बाने च आनिसंसं दिस्वा तं खन्धानं मूलभूतं भवसङ्घारकम्मं - "कम्मक्खयाय संवत्तती 'ति (म० नि० २.८१) एवं वृत्तेन कम्मक्खयकरेन अरियमग्गेन अवस्सजि । कथं ? अज्झत्तरतो समाहितो अभिन्दि कवचमिव अत्तनि सम्भवं । सो हि विपस्सनावसेन अज्झत्तरतो समथवसेन समाहितोति एवं पुब्बभागतो पट्ठाय समथविपस्सनाबलेन कवचमिव अत्तभावं परियोनन्धित्वा ठितं, अत्तनि सम्भवत्ता " अत्तसम्भवन्ति लद्धनामं सब्बकिलेसजालं अभिन्दि । किलेसाभावेन च कतकम्मं अप्पटिसन्धिकत्ता अवस्सङ्कं नाम होतीति एवं किलेसप्पहानेन कम्मं पजहि, पहीनकिलेसस्स च भयं नाम नत्थि, तस्मा अभीतोव आयुसङ्घारं ओस्सजि, अभीतभावञापनत्थञ्च उदानं उदासीति वेदितब्बो ।
महाभूमिचालवण्णना
१७१. यं महावाताति येन समयेन यस्मिं वा समये महावाता वायन्ति, महावाता वायन्तापि उक्खेपकवाता नाम उट्ठहन्ति, ते वायन्ता सट्ठिसहस्साधिकनवयोजनसतसहस्सबहलं उदकसन्धारकं वातं उपच्छिन्दन्ति, ततो आकासे उदकं भस्सति, तस्मिं भस्सन्ते पथवी भस्सति । पुन वातो अत्तनो बलेन अन्तोधमकरणे विय उदकं आबन्धित्वा गण्हाति, ततो उदकं उग्गच्छति, तस्मिं उग्गच्छन्ते पथवी उग्गच्छति । एवं उदकं कम्पितं पथविं कम्पेति । एतञ्च कम्पनं याव अज्जकालापि होतियेव, बहलभावेन पन न ओगच्छनुग्गच्छनं पञ्ञायति ।
महिद्धिको महानुभावोति इज्झनस्स महन्तताय महिद्धिको अनुभवितब्बस्स महन्तताय महानुभावो । परित्ताति दुब्बला । अप्पमाणाति बलवा । सो इमं पथविं कम्पेतीति सो इद्धिं निब्बत्तेत्वा संवेजेन्तो महामोग्गल्लानो विय, वीमंसन्तो वा महानागत्थेरस्स भागिनेय्यो सङ्घरक्खितसामणेरो विय पथविं कम्पेति । सो किरायस्मा खुरग्गेयेव अरहत्तं पत्वा
Jain Education International
132
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org