________________
(३.१६५-१६५)
वेळुवगामवस्सूपगमनवण्णना
१२३
अधिट्ठायाति अधिट्ठहित्वा पवत्तेत्वा, जीवितट्ठपनसमत्थं फलसमापत्तिं समापज्जेय्यन्ति अयमेत्थ स पत्थो ।
किं पन भगवा इतो पुब्बे फलसमापत्तिं न समापज्जतीति ? समापज्जति । सा पन खणिकसमापत्ति । खणिकसमापत्ति च अन्तोसमापत्तियंयेव वेदनं विक्खम्भेति, समापत्तितो वुट्ठितमत्तस्स कट्ठपातेन वा कठलपातेन वा छिन्नसेवालो विय उदकं पुन सरीरं वेदना अज्झोत्थरति । या पन रूपसत्तकं अरूपसत्तकञ्च निग्गुम्बं निज्जट कत्वा महाविपस्सनावसेन समापन्ना समापत्ति, सा सुटु विक्खम्भेति । यथा नाम पुरिसेन पोखरणिं ओगाहेत्वा हत्थेहि च पादेहि च सुटु अपब्यूळ्हो सेवालो चिरेन उदकं
ओत्थरति; एवमेव ततो वुद्वितस्स चिरेन वेदना उप्पज्जति । इति भगवा तं दिवसं महाबोधिपल्लङ्के अभिनवविपस्सनं पट्ठपेन्तो विय रूपसत्तकं अरूपसत्तकं निग्गुम्बं निज्जट कत्वा चुद्दसहाकारेहि सन्नेत्वा महाविपस्सनाय वेदनं विक्खम्भेत्वा- “दसमासे मा उप्पज्जित्था"ति समापत्तिं समापज्जि । समापत्तिविक्खम्भिता वेदना दसमासे न उप्पज्जि येव ।
गिलाना बुद्वितोति गिलानो हुत्वा पुन वुट्टितो । मधुरकजातो वियाति सजातगरुभावो सञ्जातथद्धभावो सूले उत्तासितपुरिसो विय । न पक्खायन्तीति नप्पकासन्ति, नानाकारतो न उपट्टहन्ति । धम्मापि मं न पटिभन्तीति सतिपट्टानादिधम्मा मय्हं पाकटा न होन्तीति दीपेति । तन्तिधम्मा पन थेरस्स सुपगुणा | न उदाहरतीति पच्छिमं ओवादं न देति । तं सन्धाय वदति ।
१६५. अनन्तरं अबाहिरन्ति धम्मवसेन वा पुग्गलवसेन वा उभयं अकत्वा । “एत्तकं धम्मं परस्स न देसेस्सामी"ति हि चिन्तेन्तो धम्म अब्भन्तरं करोति नाम । “एत्तकं परस्स देसेस्सामी"ति चिन्तेन्तो धम्म बाहिरं करोति नाम । “इमस्स पुग्गलस्स देसेस्सामी"ति चिन्तेन्तो पन पुग्गलं अब्भन्तरं करोति नाम । “इमस्स न देसेस्सामी"ति चिन्तेन्तो पुग्गलं बाहिरं करोति नाम । एवं अकत्वा देसितोति अत्थो । आचरियमुट्ठीति यथा बाहिरकानं आचरियमुट्ठि नाम होति । दहरकाले कस्सचि अकथेत्वा पच्छिमकाले मरणमञ्चे निपन्ना पियमनापस्स अन्तेवासिकस्स कथेन्ति, एवं तथागतस्स - "इदं महल्लककाले पच्छिमट्ठाने कथेस्सामी"ति मुढिं कत्वा “परिहरिस्सामी"ति ठपितं किञ्चि नत्थीति दस्सेति ।
123
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org