________________
१९२
दीघनिकायो-३
(३.१०.३२३-३२३)
“पुन चपरं, आवसो, भिक्खुनो न हेव खो सत्था धम्मं देसेति अञतरो वा गरुडानियो सब्रह्मचारी, अपि च खो यथासुतं यथापरियत्तं धम्मं वित्थारेन परेसं देसेति...पे०... अपि च खो यथासुतं यथापरियत्तं धम्मं वित्थारेन सज्झायं करोति...पे०... अपि च खो यथासुतं यथापरियत्तं धम्मं चेतसा अनुवितक्केति अनुविचारेति मनसानुपेक्खति...पे०... अपि च ख्वस्स अञ्जतरं समाधिनिमित्तं सुग्गहितं होति सुमनसिकतं सूपधारितं सुप्पटिविद्धं पञ्जाय, यथा यथा, आवुसो, भिक्खुनो अञ्जतरं समाधिनिमित्तं सग्गहितं होति समनसिकतं सपधारितं सप्पटिविद्धं पञ्जाय । तथा तथा सो तस्मिं धम्मे अत्थपटिसंवेदी च होति धम्मपटिसंवेदी च। तस्स अत्थपटिसंवेदिनो धम्मपटिसंवेदिनो पामोज्जं जायति, पमुदितस्स पीति जायति, पीतिमनस्स कायो पस्सम्भति, पस्सद्धकायो सुखं वेदेति, सुखिनो चित्तं समाधियति । इदं पञ्चमं विमुत्तायतनं ।
“पञ्च विमुत्तिपरिपाचनीया सञ्जा- अनिच्चसञ्जा, अनिच्चे दुक्खसञ्जा, दुक्खे अनत्तसा, पहानसा, विरागसञ्जा।
"इमे खो, आवुसो, तेन भगवता जानता पस्सता अरहता सम्मासम्बुद्धेन पञ्च धम्मा सम्मदक्खाता; तत्थ सब्बेहेव सङ्गायितब्बं...पे०... अत्थाय हिताय सुखाय देवमनुस्सानं ।
छक्कं
३२३. “अस्थि खो, आवुसो, तेन भगवता जानता पस्सता अरहता सम्मासम्बुद्धन छ धम्मा सम्मदक्खाता; तत्थ सब्बेहेव सङ्गायितब्बं...पे०... अत्थाय हिताय सुखाय देवमनुस्सानं । कतमे छ ?
“छ अज्झत्तिकानि आयतनानि- चक्खायतनं, सोतायतनं, घानायतनं, जिव्हायतनं, कायायतनं, मनायतनं ।
“छ बाहिरानि आयतनानि- रूपायतनं, सद्दायतनं, गन्धायतनं, रसायतनं, फोठुब्बायतनं, धम्मायतनं ।
192
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
