________________
षष्ठाध्यायस्य प्रथमः पादः ।।
[ आढ्यकुलीनः ] आढ्यं च
[ राजकुलीनः ] राज्ञः कुलं राजकुलम्, राजकुलस्यापत्यं राजकुलम्, राजकुलस्यापत्यं = राजकुलीनः । अत्र 'अवृद्धाद् दोर्नवा' (६।१।११०) इत्यायनिज 'अत इञ्' (६।१।३१) इञक्षापवादोऽनेन ईनप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अलुक् ।
तत् कुलं च = आढ्यकुलम्, आढ्यकुलस्यापत्यम् = आढ्यकुलीनः ।
उत्तरसूत्रे समासे प्रतिषेधादिह कुलान्तः केवलश्च गृह्यते ||छ||
यैयकञावसमासे वा ।। ६।१।९७ ।।
[ वैयक] यक्ष एयकञ् च
यैयकञौ ।
[ असमासे ] न समासः असमासस्तस्मिन् । 'नजत्' (३३२।१२५) न० अ० ।
=
=
[ वा ] वा प्रथमा सि ।
=
[ कुल्यः, कौलेयकः, कुलीनः ] कुलस्यापत्यं कुल्यः कौलेयकः । अनेन यएयकञ्प्र० 'वृद्धिः स्वरेष्वादेणिति तद्धिते' (७|४|१) वृ० औ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् । एवम् 'कुलादीन' (६।१।९६) ईनप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् ।
=
-
[ बहुकुल्यः, बाहुकुलेयकः, बहुकुलीनः ] ईषदपरिसमाप्तं कुलं बहुकुलम् । 'नाम्नः प्राग्बहुर्वा' (७|३|१२) बहुशब्दस्य पूर्वनिपातः । बहुकुलस्यापत्यं बहुकुल्यः बाहुकुलेयकः । अनेन व एयकञ्प्र० एयक वृद्धिः स्वरे० ' → । (४१) वृ० आ । एवम् बहुकुलीनः 'कुलादीन : ( ६ १२९६) ईनप्र० 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् ।
I
आढ्यकुलीनः । 'कुलादीन:'
[ आढ्यकुलीनः ] आढ्यं च तत् कुलं च = आढ्यकुलम्, तस्यापत्यम् (६।१।९६) ईनप्र० 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४६८) अलुक् ॥
दुष्कुलादेय वा ॥ ६१९८ ॥
-
-
=
६१
=
[ दुष्कुलात् ] दुष्कुल पञ्चमी ङसि ।
[ एयण् ] एयण् प्रथमा सि
[ वा ] वा प्रथमा सि ।
=
[ दौष्कुलेयः, दुष्कुलीनः ] दुष्टं कुलं दुष्कुलम् । 'निर्दुर्बहिरा ० ' (२१३२९) षत्वम् । दुष्कुलस्यापत्यं दौष्कुलेयः । अनेन एयण्प्र० एय वृद्धिः स्वरे०' (७।४।१) वृ० औ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७७४/६८) अलुक् । एवम् दुष्कुलीनः । 'कुलादीन:' ( ६ |१| ९६ ) ईनप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् ||||
महाकुलाद् वाऽजनजौ ॥ ६ ११९९ ॥
एयक
।
कुलीनः ।
=
। =
[ महाकुलात् ] महत् कुल महच्च तत् कुलं च महाकुलम्, तस्मात् । जातीयैकार्थेऽच्चे' (३|२|७०) डा। ‘सन्महत्परमोत्तमोत्कृष्टं पूजायाम्' (३|१|१०७) समास: । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अत्लोपः ।
[वा ] वा प्रथमा सि ।
[ अजीनजी ] अञ् च ईनञ्च = अञीनञौ ।
[ माहाकुलः, माहाकुलीनः, महाकुलीनः ] महाकुल । महाकुलस्यापत्यं = माहाकुलः माहाकुलीनः । अनेन ईनञ्प्र० ईन । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेज्गिति०' (७२४।१) वृ० आ महाकुलीनः 'कुलादीन' (६।१।९६) ईनप्र० ।
अञ्प्र० अ अलुक् एवम्
'अवर्णेवर्णस्य (७७४२६८)
