________________
[३९०]
मुणी समाहिणा कालं काऊण पाणयकप्पे महप्पहे विमाणे वीससागरोवमाऊ जाओ देवो । सो वि सीहो बहुगं संसारमाहिडिऊण कम्मवसओ जाओ बंभणकुलंमि बंभणो । तत्थ वि पावोदयवसेणं जायमेत्तस्स चेव तस्स खयं गओ पिय-माइ-भाइप्पमुहो सयलो वि सयणवग्गो । जीवाविओ य सो दयाए जणवएणं बंभणबालगो । संपत्तो य जोव्वणं जणेण बहुहा खिसिज्जमाणो कह कह वि संपज्जमाणभोयणमेत्तवित्ती वेरग्गमुवागओ कंद-मूल-फलकयाहारो वर्णमि तावसो जाओ । कुणइ य तत्थ पंचग्गिप्पमुहं बहुप्पयारमन्नाणतवोविसेसं ।
इओ य सो कणयाह( यप्पह)चक्किदेवो पाणयकप्पाओ चित्तकण्हचउत्थीए चविऊणिहेव जंबुद्दीवे भारहे वासे कासीजणवए वाणारसीणयरीए आससेणस्स रण्णो वम्मा(वामा)देवीए चोद्दससुमिणसूइओ संभूओ गब्भे । तओ पोसकण्हदसमीए जाओ वरिससयाऊ सामवन्नो पुत्तो । गब्भगयंमि य जमिमंमि जणणी कसिणनिसाए वि सप्पं सेज्जापासेसु पासइ तेणेसो पइट्ठिओ पिउणा पासो णाम । अवि य - गब्भगए जं जणणी, सेज्जापासेसु पासिउं सप्पं ।।
परिसप्पंतं पइणो, लंबियबाहुं चडावेइ ॥ भणइ – 'एसेस सप्पो, वच्चई'; राया - 'अह तं कहं मुणसि ? 'अह सयं चिय' तो दीवएण तं सो वि सच्चविउं || चिंतइ 'गब्भपहावो, एसो; कहमन्नहा निसातमसि ।।
एसा पासइ पासेसु ?' तेण पासो त्ति कयं णामं ॥ नवहत्थपमाणो य पासकुमारो संपत्तो जोव्वणं । तओ पा(प)सेणइणा* रन्ना परिणाविओ गुणरूवसालिणि नियधूयं । भुंजइ य भगवं तीए समं मणोरमं विसयसुहं ।।
अन्नया य भगवया पासाओवरिट्ठिएणं गवक्खजालएहिं दिसावलोयं कुणंतेणं दिट्ठो सयलजणवओ पवरकुसुम-बलिपडलियाहत्थो बाहिं निग्गच्छंतो । पुच्छियं च – 'किमज्ज कोइ छणो जेणेवमेसो जणो वच्चइ?' तओ सिटुमेक्केणं पासट्रियपरिसेणं - 'न कोऽवि छणो, किंत कोऽवि महातवस्सी कमढो नाम पुरीए बाहिं समागओ । तस्स वंदणत्थं पत्थिओ इमो जणवओ' । तओ तमायण्णिऊण जणियकोऊहलविसेसो भयवं पि पत्थिओ । गओ जत्थ सो कमढो । दिट्ठो य पंचग्गितवं तप्पमाणो । तओ तिन्नाणसंपत्तत्तणओ मुणियं भयवया एक्कंमि अग्गिकुंडे पक्खित्ताए महल्लरुक्खखोडीए मज्झे डज्झमाणं नायकुलं । तं च तहाविहं कलिऊण अच्चंतं करुणापरयाए भणियं भयवया – 'अहो कट्ठमन्नाणं जमेरिसंमि वि तवोविसेसे कीरमाणे दया न मुणिज्जइ ।' तओ सोउमेवं पासवयणं भणियं कमढेण जहा – 'रायपुत्ताणं तुरयकुंजराइदमणो चेव परिस्समो । धम्मं पुण मुणिणो चेव वियाणंति' ।
तओ भयवया भणिओ एक्को नियपुरिसो – 'रे रे खोडिमेयं सावहाणो कुहाडएणं फोडेसु' । तओ 'जमाणवेसि'त्ति भणमाणेण दुहाडीकया सा तेण खोडी । विणिग्गयं च तीए मज्झाओ महल्लं नागकुलं । तत्थ य दिट्ठो ईसीसिडज्झमाणो एक्को महानागो । तस्स य भगवं दवावेइ निययपुरिसवयणेणं सनियम असिआउस त्ति पंचनमुक्कारं । नागो वि तं घेत्तु तप्पभावओ मरिऊण समुप्पण्णो नागलोए धरणिंदो नाम
★ प्रसेनजिता