________________
( 63 )
the substitution does not take place in the words dhúrta &c. as घूत्तो, कित्ती धूती दिर्यथा धूत्तः, कतिः, वार्त्ता वर्त्तनं, निवर्त्तनं, प्रवर्त्तनं, संवर्त्तनं, श्रावर्त्तनं, निवर्त्तकः, प्रवर्त्तकः, संवर्त्तकः, वर्त्तिका, वार्त्तिकः, कार्त्तिकः कर्त्तरि, मूर्त्तिः, मुहर्त्तः, azaifumizia azı bahula being carried on, the word vártá takes the form of vattá. *
"
॥ ह्रस्वात् थ्य, श्च, त्स, मा मनिञ्चले छः ॥ २३ ॥ ह्रस्वात् परेषां, थ्य, श्च, त्स, शां को भवति ।
Chh is substituted for the conjuncts thya, sch, ts, and ps, when they are preceded by a short vowel, as पच्छ (पथ्यं) ; पच्छा (पथ्या); मिच्छा (मिथ्या ) ; रच्छा (रथ्या); च - पच्छिमं (पश्चिम); अच्छर (आश्चर्यं ); पच्छा (पश्चात्); त्म-उच्छा हो ( उत्साहः); मच्छरो (मत्सरः) ; वच्छो (वत्सः) प्स - लिच्छ ( लिप्नति); लिच्छा (लिता); जुगुच्छ (जुगुप्सति); अच्छरा (रा); हस्वादिति किं ? the substitution does not take place when they are not preceded by a short vowel, as ऊसारिओ ( उत्सारित) ; अनिचल इति किं such substitution does not take place in the word nischala, as चिलो. According to the Rishis ( यार्षे ) the word tatthya ( तत्थं) is used as tachcha ( तच्च ) ।
॥ द्यस्य जः ॥ २४ । १ ।
* मागध्यां द्वयोश्च स् इति मं केषाञ्चिन्मते श्ट इति । In the Mágadhi dialect the conjuncts tt and tt change into st but according to some they change into s't.
१ | कल्पलतिकायां " पद्यादिषुनेति” पाठो विद्यते । According to Kalpa
latika such substitution does not take place in the words padya &c. as पद्द', गद्द', यवद्द; उद्यमं केचिदिच्छन्ति केचिदिच्छन्ति केवलं as regards the word udyama some up hold the substitution while others do not as उज्जमो ।
Aho! Shrutgyanam
