________________
अथ तृतीयोधयायः।
प्रथमः पादः ।
।। संयुक्तस्य ।। १। यदित ऊर्द्ध मनुक्रमिव्यामस्तत्संयुक्तस्येति वेदितव्यम् ।
Now we come to conjunct consonants. This Sútra is an adhikúra, that is, in all the succeeding sútras the rules laid down refer to conjunct consonants.
।क, ग, ट, ड, त, द, प, श, ष, मां मूर्द्ध लुक् ; शेषाणां हित्व श्वानादौ ।।
मूर्द्धस्थितानां संयुक्तवर्णसम्वन्धिनामेषां लुग्भवति। अनादौस्थितानां शेषाणां द्वित्वञ्च ।
The consonants k, g, t, d, t, d, P, s', sh, and s when occurring as the first letter in a conjunct are elided; and except when they occur in the beginning of a word, the surviving consonant of the conjunct is doubled, as,
प्रा० सं प्रा. सं प्रा० सं प्रा. सं क-भुत्त भुकं ; मित्थं मिक्थं ; भत्तं भक्तं ; मुत्त मुक्त ग-दुद्धं दुग्धं ; मुद्धं मुग्धं ; मिणिद्धो सिग्धः । ट-सप्पो षट्पदः; कप्फलं कट्फलं । उ-खग्गो खड्गो ; मज्जो षड्जः । त-उप्पलं उत्पलं ; उपपाश्रो उत्पातः। द-मुगगो मुगः ; मुग्गरो मुहरी। मगगू मगुः ।
Aho ! Shrutgyanam
