Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra

SR No.: 009667
Original Sutra Author: N/A
Author: Punyavijay, Bechardas Doshi
Publisher: Sarabhai Manilal Nawab
Publication Year: 1960
Total Pages: 468
Language: Prakrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & Paryushan
File Size: 21 MB

Page 194

ચિત્રવિવરણ પ્રભશ્રીની જમણી બાજુએ મસ્તક ઉપર સાત કણાવાળો નાગરાજ-ધરણેન્દ્ર પોતાના ચાર હાથ પિકી બે હાથની અંજલિ જેડીને પ્રભુની સ્તુતિ કરતો તથા બાકીના બે હાથે પૈકી એક હાથમાં અંકશ તથા બીજા હાથમાં ફળ લઈને ઊભેલે છે. પ્રભુશ્રીની ડાબી બાજુએ ધરણેન્દ્ર-નાગરાજની પટરાણી મસ્તકના ઉપરના ભાગમાં ત્રણ ફણુઓ સહિત, પિતાના ચાર હાથ પૈકી બે હાથની અંજલિ જોડીને અને ત્રીજા હાથમાં અંકુશ તથા ચેથા હાથમાં ફળ લઈને ઊભેલી છે.
Plate LXI ચિત્ર રપર કેશાનૃત્ય. કાંતિવિ. ૧. પાના ૭૮ ઉપરથી.
લિભદ્રના ઉપદેશથી પ્રતિબોધ પામેલી કોશાને ત્યાં એક કામી રથકારે આવી, પિતાનું કોશલય બતાવવા સારુ, પ્રથમના બાણના મૂળ ભાગમાં બીજું અને બીજી બાજુના મૂળના ભાગમાં ત્રીજું એમ કેટલાંક બાણ મારી, કર રહેલ આંબાની લંબ તોડી નાખી. રથકારના એ ગર્વને તેડવા કોશાએ સરસવના ઢગલા ઉ૫૨ સેય અને સાયના અગ્રભાગ ઉપર ફૂલ મુકાવી તેની ઉપર નૃત્ય કરી બતાવ્યું, એવું અદ્દભુત નૃત્ય કરવાં છતાં તેણીએ કહ્યું કે
न दुकरं अंबयलंबितोडणं, न दुकरं नच्चिया सरिसवइ ।।
तं दुष्करं तं च महाणुभावं जं सो मुणी पमयावणे वसंतो। અર્થ-આંબાની લંબ તડવી એમાં કંઈ જ દુષ્કર નથી, સરસવ ઉપર નાચવું એ પણ એટલું બધું દુષ્કર નથી, પરંતુ જે મહાનુભાવ મુનિએ પ્રમદારૂપી વનમાં પણ નિર્મોહીપણું દાખવ્યું તે તે દુકરમાં દુષ્કર ગણાય.” એક કવિ કહે છે કે
'वेश्या रागवती सदा तदनुगा षड़भी रसैर्भोजन, शुभं धाम मनोहरं वपुरहो नव्यो वयः संगमः । कालोऽयं जलदाविलस्तदपि याः कामं जिगायादरात्
संबई युवतीप्रबोधकुशलं श्रीस्थूलभद्रं मुनिम् ।। અર્થાત–વેશ્યા રાગવાળી હતી, હમેશાં પિતાના કહેવા પ્રમાણે જ વર્તનારી હતી. વરસથી ભરેલાં-ભાવતાં ભેજને મળતાં હતાં, સુંદર ચિત્રશાળા હતી, મનહર શરીર હતું, ખીલતું મૌવન હતું અને કાળા મેઘથી છવાએલી વર્ષાઋતુ હતી, એટલું છતાં જેમણે આદરપૂર્વક કામ(દેવ)ને પિતાને કાબુમાં રાખે એવા યુવતીજનેને બોધ આપવામાં કુશળ શ્રીસ્થલિભદ્ર મુનિને હું વંદન કરું છું.”
ચિત્રમાં રથકાર ડાબા હાથમાં ધનુષ્ય અને જમણા હાથમાં બાણ રાખી ધનુષની પણછ ચઢાવીને આંબાના ઝાડ તરફ તાકીને કેરી ઉપર મારતે જણાય છે. તેને ડાબે પગ ઊંચો છે અને તેની નીચે કળા તથા વસંતઋતુને સુચવનાર મેર ઊંચું મુખ કરીને ટહુકતો દેખાય છે. કેશા નર્તકી સરસવના ઢગલા ઉપર સેય, સોય ઉપર ફૂલ અને ફૂલ ઉપર જમણે પગ રાખી ડાબે પગ ઢીંચણ સુધી વાળી નૃત્ય કરતી દેખાય છે. તેણીએ બંને હાથમાં કુલ,ગળામાં ફૂલની માળા, માથે મુકુટ, કાનમાં કુંડળ વગેરે આભૂષણે તથા કંચુકી અને ઉત્તરીય વર વગેરે વસ્ત્રાભૂષણે પરિધાન કરેલાં છે.
"Aho Shrut Gyanam"