________________
२१
उदयप्रभसूरिनुं आवं आचरण मात्र असंगत ज नहिं दूषित पण कही शकाय. परंतु आ घटनाप्रसंगथी आपणने जाणवा मळे छे के उदयप्रभसूरि अने महामात्य वस्तुपाल बंने प्रगतिशील मानस धरावनारा पुरुषो हता. एवा मानसने व्यक्ति के समाजना हितनी दृष्टिये करावातुं कोई पण शुभफळदायक कार्य, अनाचरणीय नथी लागतुं अने केवळ शास्त्रोना सापेक्ष अने स्थूल विधानोने वळगी रही पोतानी प्रगतिना विकासने अटकावी राखवा नथी इच्छतुं. ६. शत्रुजयना कार्यस्थान माटे यतिनी नियुक्ति करवी
ए ज प्रबन्धमां उदयप्रभसूरि साथे संबन्ध धरावतो बीजो पण एक सरस प्रसंग आपवामां आव्यो छे जे चैत्यद्रव्यनी विचारणा करनाराओने तत्कालीन जैन समाजमा प्रचलित परिस्थितिनुं चित्र जोवा माटे बहु उपयोगी अने सूचक लागशे.
ते प्रसंग आ प्रमाणे छे–महामात्य वस्तुपालने अनुभवथी जणायुं हतुं के शत्रुजय पर्वतना वहीवटी खातानी देखरेख राखवा माटे जे कोई गृहस्थ माणसने अधिकारी तरीके मूकवामां आवे छे ते लोभवश थई देवद्रव्यनो भक्षक बनी विनाशक ज थयां करे छे. तेथी तेनो कोई उपाय ते शोध्यां करतो हतो. एक वखते पौषधशाळामां आवीने वृद्धाचार्य विजयसेनसूरिने तेम ज लघु आचार्य उदयप्रभसूरि अने तेमनी साथे रहेला बीजा पचीश यतियोने तेणे नमस्कार कर्या. ते वखते तेणे एक एकांत स्थानमां बेठेला अने नमस्कार मंत्रनो पाठ करवामां निमग्न थएला, शान्त स्वभावना, वृद्ध यतिने जोईने ते तरफ तेनी दृष्टि फरी अने मनमां कांई विचार स्फुर्यो. पछी तेणे आचार्यने कह्यु के–'गुरुदेव ! देवद्रव्यना थता विनाशनी रक्षा करवी सारी के उपेक्षा करवी सारी ?' त्यारे स्वाभाविक रीते ज गुरुमहाराज तो रक्षा करवानी ज वातने सारी जणाववाना हता, एटले पछी महामात्ये कह्यु के-'जो आम छे तो तमे मने आ जे वृद्ध यति तमारी पासे छे तो आपो. मारे एमने शजये लई जवा छे अने त्यांना कार्यस्थानना रक्षक तरीके राखवा छे. त्यां जे कोई अत्यारे छे ते बधा भक्षक छे.' त्यारे गुरुमहाराजे कह्यु के'आम करवू ते, (अर्थात् एक यतिने ते कार्य उपर नियुक्त करवानु), युक्त नथी लागतुं.' परंतु तेणे गुरुमहाराजने ते माटे दबाण करीने मनाव्या. पछी गुरुमहाराजे ते यतिने बोलावीने कह्यु के-'भाई, तारे आ मंत्री जेम कहे तेम करवानुं छे.' त्यारे ते यति बोल्यो के-'गुरुदेव ! में तो दीक्षा मारा निस्तार माटे (संसारथी छुटकारो मेळववा माटे) लीधी छे. तेथी त्यां एटले के शत्रुजयना कारखानामां रहीने, देवनुं द्रव्य खाईने, मारा आत्माने हुं शा माटे मलिन करूं?' त्यारे मंत्रिये कह्यु के-'ए मलिनता- कार्य नथी परंतु ए तो देवद्रव्य- रक्षण थवाथी आत्मानुं भूषण छे.' पछी आग्रह करीने ते यतिने त्यां मोकलवामां आव्यो. त्यां जईने प्रारंभमां तो ते पोताना आचारमा रहीने, देवखाताना हिसाब लखनारा वगेरेना कामनी तपास राखवा लाग्यो. ए जोईने पेला भक्षको एने पण पोतानी जाळमां फसाववा प्रयत्न करवा लाग्या. एक प्रसंगे तेमणे एने कह्यु के-'महाराज ! आप तो आ तीर्थना मोटा मठपति छो. आपनी पासे तो तीर्थने नमवा आवनारा सारा सारा ठाकुरो अने शेठियाओ आवीने बेसे छे. तेथी आप जे आवां मेला अने