________________
( २७ )
7
दक्षिणस्यां महाराष्ट्रदेशोद्भवत्त्वात्, जिठम रहठ भूओ सोलस सकिरणी क ख दिठियमभूओ असुर गुरु सुक्को सुक्को नमई पासमिति स्तवने । तथा दर्शनमपि गौर्या मध्ये अश्विन्यादि नक्षत्रचक्रे ज्येष्ठावस्थानात् आग्नेय्याः प्रत्यासत्तिरपि -- तथा मणिबंधाउ पयटा संपत्ता तथा अवठ हिठायतोसुरीति प्रकरणे पकटाक्षरोरित्याचार्यस्थानात् । नक्षत्रचक्रे उत्तरफाल्डुगन्या उत्तरावस्थानात् तत्रैव जन्मना तथा राशिचक्रे मेषादिक्रमे उत्तरस्यां धनराशेन्यसेन धनुर्बलेन तथा तद्रूपाश्वबलेन राज्यश्रीसम्भवेन अङ्गुलीषु सर्वोत्तरगुरुत्तरमध्याङ्गुली स्थायित्वादुत्तरस्यां गुरुः ज्योतिर्मतेऽपि ईशानदिशः सामीप्यात् अङ्गुष्ठमूळे ब्राहम्यतीर्थे स्थानात् नक्षत्रचक्रे रोहिण्या स्थिते: ब्राह्मणोरोहिणी सम्भव इतिज्योतिःशास्त्रात्, ध्रुवराशित्रये कन्याराशिस्थानात् आग्नेयां बुधः तथातर्जन्यां पृथिवीतत्त्वात् राशिचक्रे मकरावस्था नेनस्वोचत्वात् चन्द्रचक्रे उत्तराषाढाप्राप्ते पृथिवीसूनुर्हनन क्रियास्थाने लोहिताङ्गोमङ्गलस्त्वैशान्यां संगत एवं वामे पूर्वस्यां चन्द्र इति सामन्यतः सर्वजनजन्मपत्रं तद्भावपत्रं तु वर्षशुभाशुभ ज्ञानाधिकारे वक्ष्यते । ननु हेतूनां लेखनादेवमवसीयते, यदेतत् सर्वं कल्पितमिति तन्न; शास्त्रे प्राकसिद्धेऽपि हेतूक्तिः श्रद्धातिशयाय । वृत्तिकृतामयं विषयः सार्वत्रिकः यदाह--न्याय कुसुमाञ्जलिग्रन्थे- श्री उदयनाचार्यः " आर्षं धर्मोपदेशं च वेदशास्त्राविरोधिनायस्तर्केणानुसंधत्तेस धर्मं वेदनेतर इति " सिद्धान्तेऽपि ' अठवा हेडंवा पसिणं वा ' इति पाक्षिकसूत्रे 66 स अ सहेउय सवागरणमिति ” पर्यूषणाकल्पाध्ययने हेतुपदेशः स्पष्टः । अत्र सुतस्थानेऽपि रिपुभावः चतुर्थे पितृभावस्तनौ आयुर्भाव मृत्युभवनेः जन्मभाव आयचेत्यादिसां कर्येऽपि नदोषः रूपलक्षणवर्णानां क्लेशदोषसुखायुषं वयप्रमाण जातीनां तनुस्थानात् निरीक्षयेत् ॥ १ ॥ इति ज्योतिः शास्त्रेऽपि आयुः सुखादीनां अष्टमचतुर्थ भवनभावानां तन्वादिषु साङ्कर्यात् दक्षिणहस्ते
३ अश्विने षोडशशत कराधिपरचेः कन्यासंक्रमस्य राशिचके नाभिकारूपदक्षिण दिशः खामित्वात् ॥
"Aho Shrutgyanam"