________________
(९१) वादेऽपि न फलविसंवादः सर्वनिमित्तानां शुभाशुभादिज्ञाने एकमार्गविषयात् । लमादिविसंवादस्तु निमित्तान्तरत्वात् सौरपक्षाद्ब्रह्ममपक्षे एकस्मिन्नेव निमित्तेतिथ्याद्यन्तरवत् स्वराशिमिति । अत्र वयो राशिः स्वनक्षत्रं मालयित्वात्रिधा पुनः द्वित्रिचतुर्भिगुणितं रससप्ताष्टभाजितम् ॥ १ ॥
आदिशून्ये भवेदुःखी मध्यशून्ये दरिद्रता ।
अन्त्यशून्ये भवेद्वयाधिः सर्वशून्येमृतिर्भवेत् ॥ २ ॥
इति सर्वातयोगेन सामान्तो वर्षज्ञाने राशिवयोनक्षत्राणां ग्रहणादत्रापि साहचर्यान्नक्षत्राक्षेपः कार्यः तेन वयसाराशिना च द्वयोः पुरुषयोः साम्येऽपि लग्नविशेषः प्राप्यः एवं राश्यादि त्रयसाम्येऽपि दैवात् प्राप्ते नामाक्षरक्षेपोपि ततः सूर्यैः द्वादशविभागः । अत्र चैवमिष्टोपदेशः ।
जन्मजे जन्मसंक्रान्ति ज्ञेयास्पर्शे निजात करात् । तिथिरिश्वतेनैव नक्षत्रं चन्द्रचक्रतः ॥१॥ पुरुषस्या सितेपक्षे पूर्वत्रं च सितेऽपरम् । स्त्रियाविपयाद् ग्राह्य मध्यमागे पुनरिवदन् ॥२॥ नक्षत्रं तिथिपत्रे यत् तद्रत्नभाजयेत्तदा ।
योभागःस्पर्शवेलायां तत् सख्यं जन्मभं स्मृतम् ॥३॥ तिथि वारंच नक्षत्रं निजराशिविलग्नकम् ।
संयोज्यभाजयेत् सूर्येयच्छेषं तद्विलग्नकम् ॥४॥ तिथ्याद्यस्तु हस्तेक्षणवेला प्राता एव मन्तव्या न पुनरौदीय काइति । अत्र राशिकथनानान्नामाक्षरग्रहइति कश्चित्-अङ्गविद्यायां तिथिवारनक्षत्रं पृच्छकाक्षरामिति । तमिति प्रागभणनात् कश्चित् पुनराह-नामाक्षराणि
१ जन्म इति अस्यार्थः जन्मनिजातं जन्मजं लग्नं तस्मिन् ज्ञेयेयद्भागं हस्ते क्षणवे लाया स्तिथिस्तद्भागस्थ राशिना निजात् कराज्जन्नसंकान्तिज्ञेया सूर्यस्तद्राशाविति भावः । स्पर्शशद्वेन तिथिसशस्तस्मिन् प्राप्ते इति शेषः । यद्वासर्वतोभद्रचक्रलिखित्वा अङ्गुलिभागस्पर्शः कार्यः ।। ते नैव मागेन तिथिवारश्च ज्ञेयः तद्भागस्थाननक्षत्रं जन्मनक्षत्र ज्ञेयम् । चन्द्रचक्रानुसारतः। तत्रापि मूलभागे शिरोभागे च लक्षद्वयसद्भावात् नरस्य कृष्णपक्षे पूर्व नक्षत्रं शुक्ले उत्तरी स्त्रिया शुक्ले पूर्व कृष्णे तूत्तरमिति ।
"Aho Shrutgyanam"