________________
१४८
૨ સામુદ્રિકતિલક ૫, અવાજ ઈત્યાદિ બાહ્ય વિભાગમાં છે, જ્યારે પ્રકૃતિ, સત્વ આદિ આભ્યન્તર છે. બધાં લક્ષણે બાહા લક્ષણ શરીરના આધારે હોવાથી મનુષ્ય માટે બાહ્ય લક્ષણે જ મુખ્ય છે, અને તેથી તેનેજ મુખ્યતયા કહીશ. ઘડાની માફક પુરુષ અને સ્ત્રીને શરીર, समरी, गति, छाया, स्१२, आध, वर्ण (२) मने सत्व (भाव) मा प्रमाणे આઠ પ્રકારનાં લક્ષણે હોય છે. આ મૃત્યુલોકમાં ઉપર મૂળ અને નીચે શાખાઓવાળું પુરુષ રૂપી કલ્પતરૂ (વૃક્ષ) છે. તેથી તે નરક૯પતરૂનું પગનાં તળી (શાખાઓ, રિમ, ત્યાં)થી આરંભી શરીર નામના લક્ષણને કહું છું. ૧૪ થી ૧૯
आदौ पदस्य तलमथ रेखांगुष्टांगुलीनखं पृष्ठम् । गुल्फो पानी जंघायुगलं रोमाणि जानुयुगम् ॥ २०॥ ऊरू तथा कटितटस्फिग्युग्मं तदनुपायुरथ मुष्कौ । शिश्नस्तन्मणिरेतो मूत्रं शोणितमथो बस्तिः
॥ २१ ॥ नाभिः कुक्षी पार्श्वे जठरं मध्यं ततश्च वलयोस्मिन् । हृदयमुरः कूचचूचुकयुग्मं जत्रुद्वयं स्कन्धौ
॥ २२ ॥ अंसौ कक्षे बाहू पाणियुगं तस्य मूलपृष्ठतलम् । मीनाद्याकृतिरेखांगुली नखाः क्रमशः
॥ २३ ॥ पृष्ठं कृकाटिकाथ ग्रीवा चिबुकं संकूर्चहनुगण्डम् । वदनोष्ठदशनरसना तालु ततो घंटिका हसितम् ॥ २४ ॥ नासाक्षुतमक्षियुगं पक्ष्माणि ततो निमेषरुदिते च । भ्रूशङ्खकर्णभालं तल्लेखा मस्तकं केशाः ।
॥२५॥ इत्यापादतलकेशप्रान्तमिहानुक्रमेण शारीरम् । अङ्गोपाङ्गविभक्तं लक्षणविद्भिर्नृणां ज्ञेयम्
॥ २६ ॥ સર્વ પ્રથમ પગનાં તળીઓ, પછી અનુક્રમે પગના તળીઆની રેખાઓ, અંગુઠો, माजीसी, न, (पानी) पी8, धुटी, पानी, onl, S५२ पादीय], साथ, ४२, थापा, गुहा, वृषण, शिक्ष, शिश्नना (मसा) भति, वीर्य, भूत्र, बाडी, पद, नालि, क्षी, ५७, ४४२, पेट मध्य मा, पेट ५२नी त्रिवट्टी,
ध्य, छाती, स्तन, स्तनाथ, ये खांसी, मन ममा, मनाना मला, मी, (माथी पांया सुधी) पाहु, डायना पांया, जी, डायन पृष्ट मास, यजीमा રહેલી મસ્યાદિ વિવિધ ચિન્હો બતાવતી રેખાઓ, આંગળીએ, નખ, પીઠ (બરડે)
