________________
चतुर्विशतिप्रवन्धे [२ श्रीआर्यनन्दिल. गला मागपत्नी । पदा वैरोठ्या पादशौचं कृत्वा समायाति तापत् क्षीरानं न पश्यति, तथापि न चुकोप, न विरूपं बभाषे, किन्त्येवं बभाषे-'येनेदं भक्षितं भस्य पूर्यतां तन्मनोरथ इत्याशिष ददौ ।
इतवाऽलिजरपल्या सर्वन्तरितस्थितया तस्यास्तदाशीर्वचनं श्रुतं खस्थानमेव्य स्वभर्ने निवेदितं च । वैरोख्या स्वगृहमागता । ततो रात्रौ वैरोख्यानातिवेश्मिक्याः स्त्रियाः स्वप्ने नागपल्या कथितम्भद्रे ! अहं लिजरनागपत्नी, मदीया तनया पैरोव्या, तस्याः पायसदोहदोऽस्ति, स तस्यास्त्वया पूरणीयः । तथा तस्याने
कथनीयम्-तव 'पितृकुलं नास्ति, परमहं पितृसमानोपकारं करि१० पामि, श्वश्रूपराभवामितापमुपशमयिष्यामि । तया प्रातिवेश्मिक्या
प्रातर्वैरोळ्या क्षीराचं भोजिता । सम्पूर्णदोहदा सुतमजीजनत् । नागकान्तयाऽपि सुतशतमसूयत । वैरोयापुत्रनामकरणदिने पन्नगेन उत्सवः कारितः । यत्र पितृगृहं पूर्व स्थितं तत्र धवलगृहं कार
यित्वा पातालवासिभिर्नागैरलङ्कृतम् । गजा-ऽश्व-वरवाहन-पदाति१५ वर्गसहिता नागलोकाः समाययुः । तस्या गृहलक्ष्म्या सङ्कीर्ण
चक्रुः । 'अलिञ्जरपत्नी पतिना ( पक्ष्या) पुत्रैश्च युता दिव्यवस्त्रपकूलस्वर्णरत्नखचितसर्वाङ्गाभरणादिकं सर्व मनोज्ञ वस्तुसमूह वैरोव्यायाः प्रतिपन्न तात्वेन पूरयति । वैरोटया अलिम्जरपत्नीगुहे नित्यं यात्यायाति च । अलिञ्जरपत्न्याऽतीव मान्यते, पूज्यते वैरोटया । श्वश्रूस्तयारूपं पितृगृहं मेलापकमिव दृष्ट्वा वधू सत्कर्तुमारेभे । 'लोकः पूजितपूजकः । वैरोटथाया रक्षार्थं नागवध्वा स्वकीयलघवः शतं पुत्राः सर्पकाः समर्पिताः । तया सर्पा घटे क्षिप्ताः । तत्र च कयापि कर्मकर्मा अग्नितप्तस्थालामुखे सर्पघटो १ ग-बभाण'। २ पधार्थमिदम् । ३ क-न-पितुहं । ४ क-ख'पातालपासिभिरधिकृतं नायैः कृतम्' । ५ क-ख-'गृहं सङ्कीर्ण'। ६ क-खप्रत्योः • अलिअरपत्नी' इत आरभ्य 'पूज्यते वैरोठ्या' पर्यन्तं नास्ति । ७ ग--' विध पित' ८ ग..'पैरोठ्यांमधूं'।९ श्लोकचरणं सम्भाव्यते । १० क-'सर्पाः ।
२०