________________
ਧਰਮ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਰਤ ਹੀ ਪੋਸਧ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਚਾਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਭੋਜਨ, ਗਹਿਣੇ ਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਚਰਜ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਥਾਨਾਂਗ ਸੂਤਰ (4-3-314) ਪੋਸਧ ਦੀ ਅਰਾਧਨਾ ਅਸ਼ਟਮੀ, ਚੌਦਸ, ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਅਮਾਵਸ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਆਖੀ ਗਈ ਹੈ :
(1) ਪੋਸਧ ਉਪਵਾਸ : ਪੋਸਧ ਵਿਚ ਜੋ ਵਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਪੋਸਧ ਉਪਵਾਸ ਹੈ।
(2) ਪਰਿਪੂਰਨ ਪੋਸਧ : ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਤੱਕ ਭੋਜਨ, ਸਰੀਰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮਚਰਯ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪਰਿਪੂਰਨ ਪੋਸਧ ਹੈ।
(ਸਥਾਨਾਂਗ
3/1/150
(2) ਮੱਧਮ
(3)
ਛੋਟੀ
4/3/314
ਦਿਗੰਬਰ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਉੱਤਮ, ਮੱਧਮ ਤੇ ਛੋਟੀ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ੀਸ਼ਪ (ਪਰੋਸ਼ਧ) ਹੈ। ਬਸੁਨੰਦੀ ਸ਼ਰਾਵਕਾ ਅਚਾਰ (280–294)
(1) ਉੱਤਮ -
ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਤਿਆਗ ਹੀ
ਉੱਤਮ ਪੋਸਧ ਹੈ।
ਸਿਰਫ਼ ਪਾਣੀ ਪੀ ਲੈਣਾ ਮੱਧਮ ਹੈ।
ਰਸ ਰਹਿਤ ਭੋਜਨ ਕਰ ਲੈਣਾ ਛੋਟੀ ਪਰੋਸ਼ਧ
ਹੈ।
ਬੋਧ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਅੰਗਤੁਰ ਨਿਕਾਏ (ਭਾਗ 1 ਸਫਾ 212) ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਪੱਖ ਦੀ 8, 14, 15 ਨੂੰ ਉਪੋਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਹਿੰਸਾ, ਚੋਰੀ, ਬੱਦਕਾਰੀ ਤੇ ਝੂਠ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਤ 81