________________
ਚੌਥਾ
ਅਧਿਐਨ
ਹੇ ਜੀਵ ! ਤੂੰ ਗਫ਼ਲਤ ਨਾ ਕਰੇ। ਇਕ ਵਾਰ ਟੁੱਟੀ ਉਮਰ ਦੁਬਾਰਾ ਨਹੀਂ ਜੁੜ ਸਕਦੀ, ਨਾ ਹੀ ਬਿਰਧ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੂੰ ਵਿਚਾਰ ਤਾਂ ਕਰ ਕਿ ਜੋ ਹਿੰਸਕ ਤੇ ਗਾਫ਼ਲ ਹੋਏ ਹਨ, ਜੋ ਪਾਪਾਂ ਵਿਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ ਉਹ ਕਿਸ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਜਾਣਗੇ ? 111
ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਅਗਿਆਨ ਕਾਰਨ ਪਾਪ ਕਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਧਨ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਪਾਪ ਰਾਹੀਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਧਨ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਮਝਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਮੋਹ ਤੇ ਵੈਰ ਵਿਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਮੁੱਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜੀਵ ਅੰਤ ਵਿਚ ਧਨ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਛੱਡ ਕੇ ਨਰਕ ਨੂੰ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।21
ਜਿਵੇਂ ਸੰਨ੍ਹ ਲਾਉਂਦਾ ਚੋਰ, ਫੜੇ ਜਾਣ ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਪਾਪ-ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਜੀਵ ਆਪਣੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਫਲ ਇਸ ਲੋਕ ਤੇ ਪ੍ਰਲੋਕ ਵਿਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਪਾਪ-ਕਰਮ ਦਾ ਫਲ ਭੋਗੇ ਬਿਨਾਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।3।
ਸੰਸਾਰੀ ਜੀਵ ਆਪਣੇ, ਪਰਾਏ ਜਾਂ ਦੋਹਾਂ (ਆਪਣੇ ਤੇ ਪਰਾਏ) ਲਈ ਜੋ ਸਾਧਾਰਣ ਕਰਮ (ਸਭ ਲਈ ਚੰਗਾ ਕੰਮ) ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਰਮ ਦਾ ਫਲ ਭੋਗਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਤੇ ਪਰਾਏ ਫਲ ਭੋਗਨ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ ਭਾਵ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਫਲ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਭੋਗਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਹਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।4।
ਧਨ ਦੇ ਲਈ ਜੋ ਗਾਫਲ ਜੀਵ ਲੋਕ ਤੇ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਅਨੇਕਾਂ ਪਾਪ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਧਨ ਨਾ ਤਾਂ ਇਸ ਲੋਕ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦਾ 36