________________
वातरशना हवा ऋषयः श्रमणा उर्ध्वमनथनो बभवुः
(2/7/1 ਸਫਾ 137} ਇਹ ਮਣ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਦੇ । ਚੇਲੇ ਸਨ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਸ਼੍ਰੀਮਦ ਭਾਗਵਤ (5/3/20) ਵਿਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ : ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਵ ਮਣਾ, ਰਿਸ਼ੀਆਂ । ਤੇ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀਆਂ ਦਾ ਧਰਮ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ੁਕਲ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ।''2 | ਮਣਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੁਮ ਆਰਨਯਕ ਉਪਨਿਸ਼ਧ ਤੇ . ਰਾਮਾਇਣ ਵਿਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਸ਼੍ਰੋਮਣਾ ਲਈ ਕੇਸ਼ੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਵੀ । ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕੇਸ਼ੀ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਦਾ ਹੀ ਇਕ ਨਾਂ ਹੈ। ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਕੇਸ਼ੀ ਤੇ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਦਾ ਵਰਨਣ ਇਕੱਠਾ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਅਥਰਵਵੇਦ ਵਿਚ ‘ਵਰਾਤਿਆ’ ( ਬ ਕਾਂਡ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ ਨਾਲ | ਕੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਰਾਤਿਆ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵੇਦਾਂ ਦੇ ਟੀਕਾਕਾਰ
ਸਾਯਨ ਆਚਾਰਿਆ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ “ਉਹ ਵਿੱਦਿਆ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ, ਮਹਾਨ ਅਧਿਕਾਰ ਵਾਲੇ, ਪੁੰਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਵਾਲੇ, ਸੰਸਾਰ ਰਾਹੀਂ ਪੂਜਨਯੋਗ ਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬਾਹਮਣ ਹਨ। ਇਹ ਵੈਦਿਕ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ
ਹਨ।''
‘‘ਜੇ ਕੋਈ ਵਰਾਤਿਆ ਤਪੱਸਵੀ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਹੋਵੇ ਉਹ ਤਾਂ । | ਸਤਿਕਾਰ ਜ਼ਰੂਰ ਪਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਤਰਾਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।
