________________
29. ਸਮਿਅਕਤਵ ਪਰਾਕ੍ਰਮ ਅਧਿਐਨ
| ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਉਤਰ ਰੂਪੀ ਮਾਲਾ ਸੀ। ਉਤਰਾਧਿਐਨ ਸੂਤਰ ਦਾ ਸਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ 71 ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਬੜਾ ਸਰਲ, ਸੁੰਦਰ, ਅਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। | ਮਨ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੰਜਮ ਤੋਂ ਕੀ ਲਾਭ ਹੈ ? ਪੜ੍ਹਣ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਕੀ ਲਾਭ ਹੈ ? ਤਿਆਗ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਹੈ ? ਧਰਮ ਸ਼ਰਧਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ
ਦਾ ਉੱਤਰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਬਾਣੀ ਨੇ ਇਸ ਅਧਿਐਨ · ਵਿਚ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
| ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਸਬੰਧ 14 ਗੁਣ ਸਥਾਨਾਂ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਸੋ ਇਸ ਦੀ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣਾ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਠੀਕ ਸਮਝਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਪਾਠਕ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਸਮਝ ਸਕਣ।
ਧਿਆਨ ਧਿਆਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸ਼ਮਣ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਖਾਸ ਦੇਣ ਹੈ। ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਵਾਲੇ ਮੁੱਢਲੇ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਬੜੀ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਪਨਿਸ਼ਧ ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਪਾਤੰਜਲੀ ਦੇ ਯੋਗ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
293