________________
ਗਣਧਰ ਗੌਤਮ : ‘ਇਕ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਨਾਲ ਪੰਜਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪੰਜ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲੈਣ ਤੇ ਦਸ ਜਿੱਤ ਲਏ, ਦਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ।36।
ਕੇਸ਼ੀ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਮਣ : ਗੌਤਮ ! ਉਹ ਦੁਸ਼ਮਣ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ? ਕੇਸ਼ੀ ਨੇ ਗੌਤਮ ਨੂੰ ਕਿਹਾ। ਕੇਸ਼ੀ ਦੇ ਇਹ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਗੌਤਮ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਿਹਾ।37।
ਗਣਧਰ ਗੌਤਮ : ਹੇ ਮੁਨੀ ! ਨਾ ਜਿੱਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ। ਕਸ਼ਾਏ ਅਤੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਵੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਮੈਂ ਨੀਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਘੁੰਮਦਾ ਹਾਂ।38।
ਕੇਸ਼ੀ ਕੁਮਾਰ : ਹੇ ਗੌਤਮ ! ਤੁਹਾਡੀ ਬੁੱਧੀ ਸਰੇਸ਼ਟ ਹੈ ਮੇਰਾ ਸ਼ੱਕ ਦੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੇਰਾ ਇਕ ਸ਼ੱਕ ਹੋਰ ਵੀ ਹੈ। ਹੇ ਗੌਤਮ ! ਉਸ ਦਾ ਵੀ ਅਰਥ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸੋ ?।39।
‘ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਮੋਹ ਵਿਚ ਬੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਮੁਨੀ ! ਤੁਸੀਂ ਬੰਧਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਬੰਧਨ ਰਹਿਤ ਹਲਕੇ ਹੋ ਕੇ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਘੁੰਮਦੇ ਹੋ ? 401
ਗਣਧਰ ਗੌਤਮ : “ਹੇ ਮੁਨੀ ! ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੰਧਨਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਕੱਟ ਕੇ, ਉਪਾ ਨਾਲ ਨਸ਼ਟ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਬੰਧਨ ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਹਲਕਾ ਹੋ ਕੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹਾਂ ।41
ਗੌਤਮ ! ਉਹ ਬੰਧਨ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ? ਕੇਸ਼ੀਕੁਮਾਰ ਨੇ ਗੌਤਮ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ। ਕੇਸ਼ੀਕੁਮਾਰ ਦੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਗੌਤਮ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਖਿਆ
1421
223
