________________
(50)
ਅਹੰਕਾਰ ਤਿਆਗ ਦਾ ਫਲ :
ਹੰਕਾਰ ਵਿਚ ਅੰਨ੍ਹਾ ਮਨੁੱਖ ਕੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ? ਕਿੰਨੇ ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ? ਸਾਰੇ ਅਣਰਥ ਦੀ ਖਾਨ ਹੰਕਾਰ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਵਿਗੜਿਆ ਹਾਥੀ ਕੀਲੇ ਤੋਂ ਸੰਗਲ ਤੁੜਾ ਕੇ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਾਹ ਵਿਚ ਧੂੜ ਉਡਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਅੰਕੁਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਧਨ ਦੌਲਤ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ ਨਿਰਮਲ ਬੁੱਧੀ ਰੂਪੀ ਰੱਸੇ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਖੋਟੇ ਬਚਨ ਰੂਪੀ ਧੂੜ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸੁੱਟਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਜਿਨ ਪ੍ਰਵਚਨ ਰੂਪੀ ਅੰਕੁਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਕੇ ਜਗਤ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਵਿਨੈ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਰੂਪੀ ਪਾਉੜੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੰਕਾਰ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨਾ ਚੰਗਾ ਹੈ।
ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ
(51) ਹੰਕਾਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਧਰਮ, ਅਰਥ ਤੇ ਕਾਮ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਰਨਯੋਗ ਧਰਮ ਦਾ ਨਾਂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਛਾਏ ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਨੈ ਧਰਮ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹੰਕਾਰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਛੇਤੀ ਹੀ ਜੱਸ ਰੂਪੀ ਜੜ ਨੂੰ ਜੜ ਤੋਂ ਪੁੱਟ ਕੇ ਬਾਹਰ ਸੁੱਟਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਨੌਜਵਾਨ ਹਾਥੀ ਜੋਸ਼ ਵਿਚ ਕਮਲ ਦੀ ਵੇਲ ਨੂੰ ਜੜ ਤੋਂ ਪੁੱਟ ਸੁੱਟਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੰਕਾਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਧਰਮ, ਅਰਥ ਤੇ ਕਾਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਵਿਨੈ ਆਦਿ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
(52)
ਕਪਟ (ਮਾਇਆ) ਤਿਆਗ ਦਾ ਫਲ :
