________________
ਸਮਣ ਸੂਤਰ
5. ਸੰਸਾਰ ਚੱਕਰ
(45) ਅਧਰੁਵ (ਅਸਥਿਰ) ਅਸ਼ਾਸਵਤ (ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ) ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਭਰਪੂਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਅਜਿਹਾ ਕਿਹੜਾ ਕੰਮ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਮੈਂ ਦੁਰਗਤੀ ਵਿਚ ਨਾ ਭਟਕਾਂ।
(46) ਇਹ ਕਾਮ ਭੋਗ ਥੋੜਾ ਸਮਾਂ ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਦੁੱਖ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸੁੱਖ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਅਨਰਥਾਂ ਦੀ ਖਾਨ ਹਨ।
(47) ਬਹੁਤ ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੇ ਵੀ ਜਿਵੇਂ ਕੇਲੇ ਦੇ ਦਰਖ਼ਤ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਰ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ, ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਵੀ ਸੁੱਖ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ।
(48) ਨਰੇਂਦਰ ਤੇ ਸੁਰੇਂਦਰ ਆਦਿ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਸੁੱਖ ਦੀ ਦਰਅਸਲ ਦੁੱਖ ਹੀ ਹਨ ਉਹ ਸੁੱਖ ਤਾਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਨਤੀਜਾ ਬਹੁਤ ਭੈੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਹੈ।
(49) ਜਿਵੇਂ ਖਾਜ ਦਾ ਰੋਗੀ ਖਾਜ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਸੁੱਖ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸਿਆ, ਕਾਮ ਭੋਗੀ ਮਨੁੱਖ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁੱਖ ਮੰਨਦਾ ਹੈ।
(50) ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਗੰਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਾਮ ਭੋਗ ਰੂਪੀ ਲਗਾਵ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਿਚ ਲੱਗਾ, ਆਪਣੇ ਭਲੇ ਤੇ ਚੰਗੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾ ਸਮਝਣ ਵਾਲਾ ਅਗਿਆਨੀ, ਬੇਵਕੂਫ ਅਤੇ ਪਾਗਲ ਜੀਵ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਜੰਜ਼ੀਰ ਵਿਚ ਜਕੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਬੁੱਕ ਵਿਚ ਮੱਖੀ !
' : 11
