________________
u
38. ਪ੍ਰਮਾਣ ਸੂਤਰ
1
ਗਿਆਨ
(ੳ) ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ
(674)ਸੰਸ਼ੇ (ਸ਼ੱਕ), ਵਿਮੋਹ (ਵਿਪਰਿਆਏ) ਅਤੇ ਵਿਭਰਮ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਮਿੱਥਿਆ ਅਗਿਆਨਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਪਰਾਏ ਸਵਰੂਪ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨਾ ਸੰਮਿਅਕ ਗਿਆਨ ਹੈ। ਇਹ ਹੀ ਵਸਤੂ ਸਵਰੂਪ ਦਾ ਠੀਕ ਤੇ ਨਿਸ਼ਚੈ ਗਿਆਨ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੀ ਸਾਕਾਰ ਅਰਥਾਤ ਸਵਿਕਲਪ (ਨਿਸ਼ਚੇ) ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੇਕ ਭੇਦ ਹਨ।
ਸਮ ਸੂਤਰ
(675)ਉਹ ਗਿਆਨ ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ (1) ਅਭਿਨਿਬੋਧਿਕ (ਮਤੀ) ਗਿਆਨ (2) ਸ਼ਰੁਤ ਗਿਆਨ (2) ਅਵੱਧੀ ਗਿਆਨ (4) ਮਨ ਪਰਿਆਏ ਗਿਆਨ (5) ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ।
-
(676)ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਤੀ, ਸ਼ਰੂਤ, ਅਵਧੀ, ਮਨਪਰਿਆਏ ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਗਿਆਨ ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਚਾਰ ਗਿਆਨ ਕਸ਼ਾਇਓਕਸ਼ਮਿਕ (ਅਧੂਰੇ) ਹੈ ਅਤੇ ਕੇ ਵਲ ਗਿਆਨ ਕਸ਼ਾਇਕ (ਸੰਪੂਰਨ) ਹੈ।
(677)ਇਹਾ, ਅਪੋਹ, ਮੀਮਾਂਸਾ, ਮਾਰਗਨਾ, ਗੰਵੇਸ਼ਨਾ, ਸੰਗਿਆ, ਸ਼ਕਤੀ, ਮਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਿਆ ਇਹ ਸਭ ਮਤੀ ਗਿਆਨ ਹਨ। (678)(ਅਨੁਮਾਨ ਜਾਂ ਭੇਸ਼ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਅਰਥ (ਸ਼ਬਦ) ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਅਰਥਾਂਤਰ (ਅਰਥ) ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨਾ ਸ਼ਰੁਤ ਗਿਆਨ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗਿਆਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਤੀ ਗਿਆਨ ਦੇ
137
