________________
ਸਤਾਰ੍ਹਵਾਂ ਅਧਿਐਨ (ਬਿਦੁ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਭਾਸ਼ਿਤ)
“ਉਹ ਵਿਦਿਆ ਮਹਾਂ ਵਿਦਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਦਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਸਾਧਨਾ ਨਾਲ ਆਤਮਾ ਸਾਰੇ ਦੁਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ”। ॥1॥
“ਜਿਸ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਆਤਮਾ ਦੇ ਬੰਧ (ਕਰਮ ਬੰਧਨ) ਅਤੇ ਮੋਕਸ਼ਗਤੀ ਅਤੇ ਅਗਤੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਆਤਮਭਾਵ ਦਾ ਬੋਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਵਿਦਿਆ ਦੁਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੈ”। ॥2॥
ਬਿੰਦੂ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਖਦੇ ਹਨ, “ਰੋਗ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਗ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹਿਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇਲਾਜ ਸੰਭਵ ਹੈ ਨਾਲ ਹੀ ਰੋਗ ਦੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਪਹਿਚਾਨ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਤੱਦ ਹੀ ਉਸ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਹੋ ਗੱਲ ਕਰਮ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਸਹੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਰਮ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੋਕਸ਼ ਦਾ ਗਿਆਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕਰਮ ਅਤੇ ਮੋਕਸ਼ ਦਾ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਆਚਰਨ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਕਰਮ ਮੁਕਤ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ”। ॥3-4॥
“ਜੋ ਮਮਤਾ ਅਤੇ ਕੰਡੇ ਨਾਲ ਭਰੇ ਜੀਵ ਨੂੰ ਜਾਨਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਮੋਹ ਨੂੰ ਜਾਨਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕੰਡੇ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਯੋਗ ਢੰਗ ਨੂੰ ਜਾਨਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹੀ ਕਰਮ ਰੂਪੀ ਕੰਡੇ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ”। ॥5॥
“ਆਤਮਾ ਦੇ ਬੰਧਨ ਅਤੇ ਮੋਕਸ਼ ਨੂੰ ਅਤੇ ਇਸ ਫਲ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਜੋ ਜਾਨਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹੀ ਕਰਮ ਰੂਪੀ ਸੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ”। ॥6॥
“ਪਾਪਕਾਰੀ ਯੋਗ (ਮਨ, ਬਚਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਰ) ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਸਹੀਂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗਿਆਨ ਕਰਕੇ, ਬਿਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਆਤਮਾ, ਪਾਪਕਾਰੀ ਵਿਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾ ਕਰੇ”। ॥7॥
[40]
