________________
ਤੇਰਹਵਾਂ ਅਧਿਐਨ (ਮੈਤਾਰਿਆ ਭਿਆਲੀ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਭਾਸ਼ਿਤ)
“ਤੁਹਾਡੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੈ”? ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਮੈਤਾਰਿਏ, ਭਿਆਲੀ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਖਣ ਲੱਗੇ “ਮੈਂ ਅਪਣੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਦੁਸਰਿਆ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਹਰਾਵਾਂਗਾ ਨਹੀਂ! ਨਹੀਂ ਉਹ ਹਾਰੀਆ ਆਦਮੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਬੁਰਾ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ”।
“ਦੂਸਰੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸੰਸਾਰਿਕ ਆਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਪਾਸਕਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਕੀ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ”? ॥1॥
“ਹਾਜਰ ਵਸਤੂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਅਤੇ ਅਸਤ ਵਸਤੂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਰਥਾਤ ਹਾਜ਼ਰ ਵਸਤੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਪਣੇ ਕਾਰਨ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਉਹ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਹੈ। ਅਸਤ ਵਸਤੂ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਅਕਸਰ ਇਹ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਨਮ ਮਰਨ ਅਸਤ ਨਹੀਂ ਹੈ”। ॥2॥
“ਇਹ ਹਾਜ਼ਰੀ ਕਰਮ ਜਨਮ ਮਰਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ ਦੁਆਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਹਰ ਹੈ, ਦੂਸਰਾ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਨਮਿਤ ਕਾਰਨ ਹੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਸੁਭ ਅਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾ ਦੇ ਫਲ ਦੇ ਲਈ, ਮੇਰੇ ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮ ਜੁਮੇਵਾਰ ਹਨ”। ॥3॥
“ਜੜ ਨੂੰ ਸਿੰਜਨ ਨਾਲ ਫਲ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੜ ਨਸ਼ਟ ਹੋਣ ਤੇ ਫਲ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਲ ਦਾ ਇੱਛਕ ਜੜ ਸਿੰਜਦਾ ਹੈ ਫਲ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜੜ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਿੰਜਦਾ”। ॥4॥
“ਜਿਸ ਦਾ ਜੋ ਕਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੀ ਲੁਪਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਸਤ ਦਾ ਲੋਪ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਹਾਜ਼ਰ ਵਸਤੂ ਦਾ ਕਿਸੇ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਲੋਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਤ (ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰ) ਵਸਤੂ ਕਦੇ ਲੋਪ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ”। ||5||
[30]
