________________
ਦੂਸਰਾ ਅਧਿਐਨ (ਵੱਜੀਆ ਪੁਤਰ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਭਾਸ਼ਿਤ)
“ਕਰਮਾ ਵਿਚ ਫਸੀ ਆਤਮਾ ਦੁਖ ਤੋਂ ਡਰ ਕੇ ਭਜਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਅਗਿਆਨਤਾ ਵਸ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਲੜਾਈ ਵਿਚੋਂ ਭੱਜੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਫੋਜ ਘੇਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਵੱਜੀ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਆਖਿਆ। ॥1॥
“ਮਨੁਖ ਦੁਖਾਂ ਨਾਲ ਜਕੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਮੋਤ ਅਤੇ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਡਰ ਤੋਂ ਸਾਰੀਆਂ ਆਤਮਾਵਾ ਕੰਬਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਦੁੱਖ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਖੋਜ ਕਾਰਨ ਉਹ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਹਿੰਸਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਡਰਦਾ। ॥2॥
“ਆਤਮਾ ਅਪਣੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾ ਕਾਰਨ, ਬਨਿਆਂ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਲੋਕ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਪਣੇ ਹੀ ਕਰਮਾ ਰਾਹੀਂ ਫੇਰ, ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮ ਰਾਹੀ ਸਿੰਜੇ ਜਨਮ ਤੇ ਮਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਫਸਦਾ ਹੈ”॥3॥
“ਬੀਜ ਤੋਂ ਅੰਕੁਰ ਫੁਟਦਾ ਹੈ, ਅੰਕੁਰ ਵਿਚੋਂ ਬੀਜ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਸੰਜੋਗ ਨਾਲ ਅੰਕੁਰਾਂ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। ਅਨਾਦੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਰਮ ਬੀਜ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਮੋਹ ਜਿਤ ਵਾਲੇ ਦੇ ਲਈ, ਉਹਨਾਂ ਬੀਜਾਂ ਨਾਲ ਕਰਮ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਅੱਗੇ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। 4-5॥
“ਜੜ ਸਿੰਜਨ ਨਾਲ ਫਲ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ (ਮੂਲ) ਜੜ ਦੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਫਲ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸੇ ਲਈ ਫਲ ਦਾ ਇਛੁਕ ਜੜ ਸਿੰਜਦਾ ਹੈ। ਫਲ ਨਾ ਚਾਹੁਣ ਵਾਲ ਜੜ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਿੰਜਦਾ। ॥6॥
“ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੀ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਮੋਹ ਹੈ ਸਾਰੇ ਦੁਖਾਂ ਦੀ ਜੜ ਵਿੱਚ ਮੋਹ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਮ ਦਾ ਮੂਲ ਵੀ ਮੋਹ ਹੈ”। ॥7॥
[3]
