________________
ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ”।1
3
ਸ਼ਮਣਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਬ੍ਰਹਦ ਆਰਨਯਕ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ' ਤੇ ਰਮਾਇਨ ਵਿਚ ਵੀ
ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
तापसा भुंजते चापि श्रमणा भुंजते तथा
ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਮਣਾਂ ਲਈ ਕੇਸ਼ੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕੇਸ਼ੀ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਦਾ ਹੀ ਇਕ ਨਾਂ ਹੈ । ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਕੇਸ਼ੀ ਤੇ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਦਾ ਵਰਨਣ ਇਕੱਠਾ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।
ਅਥਰਵਵੇਦ ਜਿਸ ਵਿਚ “ਵਰਾਤਿਆ ਤੁਲਨਾ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿਧ ਵੇਦਾਂ ਦੇ ਟੀਕਾਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਸਾਯਨ ਭਰਪੂਰ, ਮਹਾਨ ਅਧਿਕਾਰ ਵਾਲੇ, ਪੁੰਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਵਾਲੇ, ਸੰਸਾਰ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਮੁਖ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹਨ । ਇਹ ਵੈਦਿਕ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹਨ” ।
ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ “ਉਹ
“ਜੇ ਕੋਈ ‘ਵਰਾਤਿਆ' ਤਪੱਸਵੀ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਹੋਵੇ ਉਹ ਤਾਂ ਸਤਿਕਾਰ ਜ਼ਰੂਰ ਪਾਵੰਗਾ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਭਾਵੇਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਉਸ ਨਾਲ ਗੁੱਸਾ ਹੀ ਰੱਖਣ । 5
ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
(ਬਾਲ) ਕਾਂਡ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ
(1) धर्मान् दिर्शयितुकामो वातरशनां शुक्लया तनुनावततार । (2) ਬ੍ਰਹਦਾਰ ਨਕ ਉਪਨਿਸ਼ਦ 4/3/22
ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ ਉਸਦੀ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਵਰਾਤਿਆ
ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਸ਼੍ਰੋਮਣ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰਾ ਸ਼ਬਦ ‘ਅਰਹਨ’ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਅਰਹਨ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸਰਵੱਗ ਬਨਣ ਵਾਲਾ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
श्रमणाणाम षीचामूर्ध्व मनेथनां
ਵਿਦਿਆ ਨਾਲ ਪੂਜਨ ਯੋਗ ਤੇ
(V)
(3) ਬਾਲਕਾਂਡ ਸਰਗ 1422 ।
(4) ਰਿਗਵੇਦ 10/9/102/6 |
(5) i) ਅਥਰਵਵੇਦ ਸਾਯਨ ਭਾਸ਼ਯ 15/1/1/1 कञ्चिद, विद्धत्तमं
महाधिकार पुण्यशीलं विश्वसंमान्यं ब्रह्माणविशिष्टे व्रात्यमनुलक्ष्य वचनमिति मंतव्यम् । ii) 15/1/1/1
(6) ਰਿਗਵੇਦ 1/24/140/1-2 4/3315-5/2/28-4 6/1/1/8,-6/2/19/11,-10/12/166/1 |
(7) faae 24/33/10 1
