________________
ਜਦਕਿ ਆਮ ਕੇਵਲੀ ਲਈ ਇਹ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਪਰ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੋਕਸ਼ ਪੱਖੋਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅੰਤਰ ਨਹੀਂ। ਆਮ
ਕੇਵਲੀ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਬਾਰੇ:
| ਇਹ ਗ੍ਰੰਥ ਚਾਰ ਕੂਲਕਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਰਧ ਮਾਗਧੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਲਕਾਂ ਦੇ ਰਚਿਤਾ ਕੋਈ ਅਗਿਆਤ ਆਚਾਰੀਆ ਹਨ। ਭਾਸ਼ਾ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਕੂਲਕ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਇਕ ਕੂਲਕ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਆਏ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਥਾ ਨਹੀਂ ਆਈ ਇਹਨਾਂ ਕੁੱਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਚਾਰੀਆ ਨੇ ਕੁਝ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਨ, ਸ਼ੀਲ, ਤਪ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਵਰਨਣ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਦਾਨ ਕੂਲਕ ਵਿੱਚ 12 ਸ਼ਲੋਕ, ਸ਼ੀਲ ਕੂਲਕ ਵਿੱਚ 20 ਸ਼ਲੋਕ, ਤਪ ਕੂਲਕ ਵਿੱਚ 20 ਸ਼ਲੌਕ ਅਤੇ ਭਾਵ ਕੂਲਕ ਵਿੱਚ 18 ਸ਼ਲੋਕ ਹਨ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾਨ ਕੂਲਕ ਵਿੱਚ 18 ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਸ਼ੀਲ ਕੁਲਕ ਵਿੱਚ 17 ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਤਪ ਕੂਲਕ ਵਿੱਚ 13 ਅਤੇ ਭਾਵ ਕੂਲਕ ਵਿੱਚ 10 ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ ਜੈਨ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤਿਮ ਤੀਰਥੰਕਰ ਸਮੇਂ ਹੋਏ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਰਨਣ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਲੱਗਭਗ 500 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਘੱਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਹਨਾਂ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਦਾਨ ਦੀ ਅਰਾਧਨਾ ਕਰਕੇ, ਸ਼ੀਲ ਦੀ ਅਰਾਧਨਾ ਕਰਕੇ, ਤੱਪ ਦੀ ਅਰਾਧਨਾ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਭਾਵ ਦੀ
IX
