________________
ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ )
• ਆਰਿਆ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ:
ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਨਿਰਵਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਵੇਂ ਗਨਧਰ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਰਸ ਬਣੇ। ਆਰਿਆ ਸੁਧਰਮਾ ਦਾ ਜਨਮ ਇਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਅਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸ਼ਿਧ ਕਰਮਕਾਂਡੀ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਪਰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣਕੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਬਦਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਇੰਦਰ ਭੁਤੀ ਗੋਤਮ ਆਦਿ ਦੇ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਚੇਲੇ ਬਣ ਗਏ।
| ਗਨਧਰ ਸੁਧਰਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੀ। ਮਹਾਵੀਰ ਦੀ ਮੋਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਗੁਣ ਨਾਇਕ ਦਾ ਫਰਜ ਵੀ ਸੀ। ਨਿਰਵਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੱਤਕ ਸ਼ੁਕਲਾ 1 ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਮਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਿਲਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦਾ ਵਾਰਸ ਚੁਨਿਆ। ਆਰਿਆ ਸੁਧਰਮਾ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਰਤੀਬ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁਵਾਦਸ਼ ਜਾਂ ਗਣੀ ਪਿਟਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਗਿਆਰਾਂ ਅੰਗ ਸ਼ਾਸਤਰ ਗਨਧਰ ਸੁਧਰਮਾਂ ਦੀ ਹੀ ਦੇਣ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਉਹੀ ਸੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸ਼ਰੁਤ ਗਿਆਨ ਆਪਣੇ ਚੇਲੇ ਆਰੀਆ ਜੰਬੁ ਸਵਾਮੀ ਆਦ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਅੱਜ ਆਗਮ ਜਾਂ ਜੈਨ ਸੁਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਅਚਾਰਿਆ ਸੁਧਰਮਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗਧ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣਿਕ ਬਿੰਬਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਜਾਤ ਸ਼ਤਰੁ ਕੋਕ ਦਾ ਅਤੇ ਅਵੰਤੀ ਵਿੱਚ ਚੰਡਦੋਤ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪਾਲਕ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਹੇਂ ਸੁਧਰਮਾਂ ਸਵਾਮੀ ਦੇ ਉਪਾਸ਼ਕ ਸਨ। ਚੰਡਦੋਤ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਗੋਪਾਲਕ ਨੇ ਸੁਧਰਮਾਂ ਸਵਾਮੀ ਤੋਂ ਦਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਅੱਠ ਸਾਲ ਵੱਡੇ ਸਨ। ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਨਿਰਵਾਨ ਦੇ 12 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅੱਠ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀਰ ਨਿਰਵਾਨ ਸੰਮਤ 20 ਵਿੱਚ
17
