________________
ਆਪਣੀ ਤੇ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੇਖਣ ਵਾਲੀ ਸਮ ਦਰਿਸ਼ਟੀ ਰਾਹੀਂ ਸੰਜਮ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਧੂ ਦਾ ਮਨ, ਪਹਿਲਾ ਭੋਗੇ ਭੋਗਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਆ ਜਾਣ ਤੇ ਜੇ ਸੰਜਮ ਰੂਪੀ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਤਰਾਂ ਸੋਚੇ “ਇਹ ਇਸਤਰੀ ਮੇਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ” ਆਦਿ ਵਿਚਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮਨ ਨੂੰ ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰੇ। ॥੪॥
ਅੰਗਧਨ ਨਾਮ ਕੁਲ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸੱਪ, ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਵਿੱਚ ਜਲਦੀ ਹੋਈ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਆਸਰਾਂ ਲੈ ਕੇ ਜਲ-ਜਾਨਾ ਸਵਿਕਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਗਲੇ ਹੋਏ ਜ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਪੀਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ॥੬॥
“ਹੇ ਯੁੱਸ਼ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਵਾਲੇ ! ਧਿਕਾਰ ਹੈ ਤੈਨੂੰ, ਜੋ ਇਸ ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਜੀਵਨ ਦੇ ਲਈ ਉਲਟੀ ਕੀਤੀ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਤੇਰੇ ਇਸ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਮੋਤ ਚੰਗੀ ਹੈ। ॥੭॥
“ਮੈਂ ਰਾਜਮਤੀ ਭੋਜਰਾਜ ਦੀ ਪੁਤਰੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤੂੰ ਰਥਨੰਮੀ ਅੰਧਕ ਵਰਿਸਣੀ ਦਾ ਪੁਤਰ ਹੈਂ, ਅਸੀਂ ਉਸ ਗੰਧਨ ਜਾਤੀ ਦੇ ਸੱਪ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੱਡੇ ਭੋਗਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਾ ਬਨਿਏ। ਤੂੰ ਮਨ ਨੂੰ ਸੰਜਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰ ਕਰਕੇ ਸਾਧੂ ਜੀਵਨ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰ ॥੮॥
“ਜੇ ਤੂੰ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖੇਗਾ ਤੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤਿ ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਪੈਂਦਾ ਹੋਵੇਗਾ । ਤੇ ਅਸਥਿਰ ਚਿਤ ਵਾਲਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ । ਤੇਰੀ ਹਾਲਤ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਝੁਲਦੇ ਤਟ ਨਾਂ ਦੇ ਬੂਟੇ ਵਰਗੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ॥੯॥
ਉਸ ਸੰਜਮੀ ਰਾਜਮਤੀ ਦੇ ਮਿਠੇ ਅਤੇ ਸਾਰ ਭਰਪੂਰ ਬਚਨ ਸੁਣ ਕੇ ਰਥਨੇਮਿ ਸੰਜਮ ਵਿਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਥਿਰ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਅਕੁੰਸ਼ ਲਗਨ ਤੇ ਹਾਥੀ ਵੱਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ॥੧੦॥
