________________
ਦੂਸਰਾ ਬ੍ਰਾਮਣਯ ਪੁਰਵਿਕਾ ਅਧਿਐਨ
ਜੋ ਸਾਧੂ ਕਾਮ ਭੋਗਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ, ਖੋਟੇ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਵੱਸ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ, ਚਰਿੱਤਰ (ਸਾਧੂ ਜੀਵਨ) ਦਾ ਕਿ ਪਾਲਨ ਕਰੇਗਾ ? ਭਾਵ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਾਲਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ।) ਜੋ ਪੁਰਸ਼ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਵਸ, ਹੋਲੇ ਕਪੜੇ, ਖੁਸ਼ਬੂ ਗਹਿਣਿਆਂ, ਇਸਤਰੀਆਂ, ਮੰਜਾਂ, ਬਿਸਤਰਾ ਆਦਿ ਨੂੰ ਨਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਤਿਆਗੀ ਨਹੀਂ ਅਖਵਾ ਸਕਦੇ ਭਾਵ ਜੋ ਇਸਤਰੀਆਂ, ਗਹਿਣੇ ਆਦਿ ਪਰਿਗ੍ਰਹਿ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਨਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੋ ਮਜਬੂਰੀ ਵਸ ਨਹੀਂ ਭੋਗ ਸਕਦਾ ਉਹ ਸਾਧੂ ਨਹੀਂ ਅਖਵਾ
ਸਕਦਾ। ॥੧-੨॥
ਜੋ ਪੁਰਸ਼ ਮਨੋਹਰ, ਮਨ ਦੇ ਪਿਆਰੇ, ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਵਿਸ਼ੈ ਭੋਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਫੇਰ ਲੈਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਨਿਸ਼ਚੈ ਹੀ ਤਿਆਗੀ (ਸਾਧੂ) ਹੈ। ॥੩॥
ਸਮਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚਲਣ ਵਾਲਾ ਧਿਆਨ ਸਮੇਂ ਸੋਚੇ ਕਿ ਇਹ ਵਸਤੂ ਜਾਂ ਇਸਤਰੀ ਮੇਰੀ ਨਹੀਂ। ॥੪॥
ਭਗਵਾਨ ਫਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ “ਹੇ ਸਾਧੂਓ ! ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਕੇ ਸੁਖ ਹੋਣ ਦੀ ਇਛਾ ਰਖਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਆਤਾਪਨਾ ਲਵੋ ਭਾਵ ਗਰਮ ਸ਼ਿਲਾ ਜਾਂ ਰੇਤ ਤੇ ਸੋਵੇ, ਸਕੁਮਾਰਤਾ (ਕੋਮਲਤਾ) ਵਿਸ਼ੈ ਵਾਸਾਨਾਵਾ ਤੋਂ ਚਿੱਤ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਵੇ, ਵਿਰੋਧ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਰਾਗ ਨੂੰ ਛਡ ਦੇਵੇ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਕਰੋਗੇ। ॥੫॥
