________________ कथाबाह्य संदर्भ कौटिल्यशास्त्र आणि आसुरक्ष (? आयुर्वेदशास्त्र) या दोघांची केलेली यथेच्छ निंदा संपूर्ण जैन साहित्यात ही एकमेव आहे. चाणक्याचा इतका उघड निषेध अन्य कोणीही केलेला नाही. जैन साधुवर्गात चाणक्याकडे पाहाण्याचा असाही दृष्टिकोण होता - याचे दिग्दर्शन या परिच्छेदामध्ये होते. कौटिल्य आणि चाणक्य हे एकच' आहेत हे येथे स्पष्ट होते. राजनीतिशास्त्र (अर्थशास्त्र) आणि आयुर्वेद हे दोन्ही जवळजवळ एकच मानून ही टीका केली आहे. कौटिलीय अर्थशास्त्रातील आयुर्वेदविषयक भागाने कदाचित् त्याचे लक्ष वेधून घेतले असेल. धर्म-अर्थ-काम या त्रिवर्गांना महत्त्व देऊन, मोक्षाकडे दुर्लक्ष केल्यामुळे वसुनन्दीला चाणक्याचे प्रतिपादन आवडले नसेल. कारण जैन परंपरा संपूर्ण मोक्षलक्ष्यी आणि अहिंसाप्रधान आहे. कडक शासन आणि कठोर क्रूर शिक्षा मान्य नसल्यामुळे वसुनन्दीने अहिंसेच्या दृष्टिकोणातून त्यांना गर्हणीय मानले असावे. चाणक्यासंबंधी लिहिताना अनेक श्वेतांबर-दिगंबर पूर्वसूरींनी चाणक्याविषयी व्यक्त केलेला आदरभाव वसुनन्दीने पूर्ण नजरेआड केला आहे. चाणक्याची बुद्धिमत्ता, निरासक्त वृत्ती, सहनशीलता आणि स्वेच्छामरण - या सर्व गोष्टींची दखलही वसुनन्दि घेत नाही. सिद्धांतचक्रवर्ती नेमिचंद्रांचा गोम्मटसार हा सुप्रसिद्ध ग्रंथ जैन शौरसेनीत असून, तो इसवी सनाच्या अकराव्या शतकात लिहिलेला आहे. हे आचार्य दिगंबरसंप्रदायी असून, कर्नाटकातील 'गंग' राजवंशाशी, ‘श्रवणबेळगोळ' या सुप्रसिद्ध स्थानाशी आणि 'चामुंडराय' या अमात्याशी जवळून निगडित होते. मूलाचारातील 257 वी गाथा त्यांनी पहिला शब्द बदलून, जशीच्या तशी उद्धृत 200
