SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 165
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कथाबाह्य संदर्भ अतिशय अभ्यासपूर्ण अशी प्रस्तावना लिहिली आहे. त्यांनी आवर्जून म्हटले आहे की, या कथानकांमध्ये आयुर्वेद, धनुर्वेद, नाट्यशास्त्र, कामशास्त्र आणि विशेषतः कौटिलीय अर्थशास्त्रातून घेतलेले अनेक मूलगामी संदर्भ जिनेश्वरसूरींच्या चतुरस्र बुद्धीची साक्ष देतात. (प्रस्तावना पृ.१२३-१२४). (अ) सुंदरीनंदकथानक या कथेत, कौटिलीय अर्थशास्त्रातील शब्दावली, पदावली आणि वाक्येच्या वाक्ये कौटिलीय अर्थशास्त्रातून, जैन महाराष्ट्री प्राकृतात रूपांतरित केलेली दिसतात. त्यातील संबंधित परिच्छेदाचा भावार्थ पुढीलप्रमाणे देता येईल - “राज्य करणे हे काय कापुरुषांचे (येरागबाळांचे) काम आहे का ? -- राजेपण स्वीकारले की खुद्द स्वत:च्या पत्नीवरही विश्वास ठेवून चालत नाही. स्वत:चे पुत्र, अमात्य आणि सामंत यांच्या एकनिष्ठतेची कसोटी पहावी लागते. महाश्वपतिसंधिविग्राहिक-पाणिहारिक-महानसिक-स्थगिकावाहक-शय्यापाल-अंगरक्षक इत्यादी सर्वांच्या परीक्षापूर्वक नेमणुका कराव्या लागतात. प्रत्यंतवासी शत्रूच्या राज्यात प्रधान, मंत्रिगण आणि सामंत यांच्यामध्ये भेदनीतीने फूट पाडावी लागते. -- तसेच आपलेच हेर शत्रुराज्यातील लोक असल्याचे भासवून कूटलेख लिहून, सोन्याचे आणि भूमीचे आमिष दाखवून, आपल्याच मंत्री आणि सामंतांची परीक्षा घ्यावी लागते. गुप्त मंत्रणेद्वारे आपल्याच राजपुत्रांना, मंत्री आणि सामंतांच्या द्वारे, प्रलोभन दाखवावे लागते की, 'तुझ्या पिताजींना हटवून आम्ही तुला सिंहासनावर बसवतो.'-- जकातनाक्यांवर आपले गुप्तहेर नेमून लाच देऊन करचुकवेगिरी करणाऱ्या व्यापाऱ्यांवर सरकारदरबारात खटले चालवावे लागतात. --थोडक्यात काय तर, सदैव इतरांच्या बद्दल अविश्वासच मनात धारण करावा लागतो. -- हे माते ! जो राज्यश्रीचे पालन करण्यास समर्थ आहे तो प्रव्रज्येचे पालन सहजच करू शकेल.” (सुंदरीनंदकथानक पृ.१७६ 177)
SR No.009390
Book TitleChanakya vishayi Navin Kahi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNalini Joshi
PublisherJainvidya Adhyapan evam Sanshodhan Samstha
Publication Year2015
Total Pages314
LanguageMarathi
ClassificationBook_Other
File Size4 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy