________________
अध्ययन ४ गा. २१-फर्मरजोधुनने केवलज्ञानप्राप्तिः
टीका-यदाऽबोधिकलपकृतं कर्मरजो धुनाति तदा सर्वत्रगं सर्वत्र गच्छति व्यामोतीति सर्वत्रगं सकललोकालोकव्यापि तद, ज्ञान ज्ञायन्ते परिच्छिद्यन्ते द्रव्य-गुण-पर्यायादयोऽनेनेति ज्ञानं केवलज्ञानमित्यर्यस्त , दर्शनं दृश्यन्ते साक्षाक्रियन्ते द्रव्यादयो येनेति दर्शनम् केवलदर्शनमित्यर्थस्तत् । “सामान्याविबोधो दर्शनं, विशेपार्थावबोधो ज्ञान"-मित्युभयोर्मेदः, तयाहि
"सामगरगहणं दसगमेयं विसेसियं नाणं" इति, च समुच्चये, अभिगच्छतिकर्मजनितसकलाऽऽवरणामावादतिशयेन सम्मानोति सयोगिकेवलिगुणस्यानमारोहतीत्यर्थः ॥२१॥
केवलज्ञान केवलदर्शनयोः फलमाह-'जया सन्चत्तगं' इत्यादि ।
जब साधु मिथ्यात्वरूपी पापसे उत्पन्न हुए कर्मरजको नष्ट कर देते है तय समस्त लोकाकाश और अलोकाकाशमें व्यापी द्रव्य पर्यायोको जाननेवाला केवलज्ञान तथा केवलदर्शन प्राप्त होता है। पदार्थोंका सामान्य ज्ञान होना दर्शन है और विशेष ज्ञान होना ज्ञान है, यही दोनोंमें भेद है, कहाभी है- .
"सामान्यका ग्रहण होना दर्शन है और विशेष का ग्रहण होना ज्ञान है।"
कर्मासे उत्पन्न हुए समस्त आवरणोंके अभावसे इन दोनों (ज्ञानदर्शन)को प्राप्त करते हैं ॥ २१ ।।
केवलज्ञान और केवलदर्शन का फल कहते हैं-'जया सव्वत्तगं' इत्यादि ।
જ્યારે સાધુ મિથ્યાત્વરૂપી પાપથી ઉત્પન્ન થએલી કર્મજને નષ્ટ કરી નાંખે છે, ત્યારે સમસ્ત લોકાકાશ અને અલકાકાશમાં વ્યાપેલા દ્રવ્ય પર્યાને જાણવાવાળું કેવળજ્ઞાન તથા કેવળદર્શન પ્રાપ્ત થાય છે. પદાર્થોનું સામાન્ય જ્ઞાન થવું એ દર્શન છે અને વિશેષ જ્ઞાન થવું એ જ્ઞાન છે. એ બેઉમાં ભેદ છે. કહ્યું છે કે
“સામાન્યનું ગ્રહણ થવું એ દર્શન છે. અને વિશેષનું ગ્રહણ થવું એ
शान छ."
કર્મોથી ઉત્પન્ન થએલાં સર્વ આવરણના અભાવથી એ બેઉ જાન-દર્શન)ને प्रात ४३ छ. (२१)
पशान भने पनि १ ४३ है-जया सचचगं त्याल.
