Page Text
________________
विपाक चन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० १, जम्बूस्वामिवर्णनम्,
४३
तथा, तीव्रतपोधारीत्यर्थः दीप्ततपाः- दीप्तं कर्मवनदाहकत्वेनाभिवज्ज्वल तेजस्कं तपो यस्य स तथा, तप्ततपाः - तप्तं = तापितं तपो येन स तप्ततपाः । तादृशं तपस्तप्तं, ये ज्ञानावरणीयाद्यष्टविधकर्म भस्मीभवति, कर्मनिर्जरणार्थं तपस्यावानित्यर्थः । महातपाः - महत्- बृहत् प्रशस्तं वा तपो यस्य स तथा । उदारः सकलजीचैः सह. मैत्रीभावात् । घोरः = परिषहोपसर्गकपायशत्रुप्रणाशविधौ भयानकः । घोरवतः - घोरं=कातरैर्दुश्वरं व्रतं=सम्यक्त्वशीलादिकं यस्य स तथा । घोरतपस्वी = घोरैः तपोभिः दिवस में भी वे अनेक प्रकारके अभिग्रह करते थे, इसलिये उनकी तपस्या में किसी भी प्रकार से हीनता नहीं आने पाती थी, इसलिये वे उग्रतपस्वी थे - तीव्र तपों के तपने वाले थे । कर्मरूपी वन का विनाशक होने से अग्नि की तरह उनका तप अधिक प्रज्वलित था । अग्नि जिस प्रकार वन को भस्मसात् करती हुई आगे २ अधिक सतेज होती है, ठीक इसी प्रकार इनकी तपश्चर्या भी कर्मरूपी वन को दग्ध करने में प्रदीप्त थी । उनकी तपस्या से ज्ञानावरणीय आदि आठ कर्मों की प्रतिक्षण निर्जरा होती थी । इससे अविपाक - निर्जरा के वे अधिकरूप में धनी थे, यह बात स्पष्ट होती है । तपञ्चर्या उनकी बृहत् एवं प्रशस्त थी । समस्त संसारी जीवों के एक साथ उनका मैत्रीभाव था। वे परीषद और उपसर्गों के विजयी थे । कषायरूप T शत्रुओं के मर्दन करने में वे अतिशय धीर थे । कायरों से दुश्चर सम्यक्त्व एवं शील आदि व्रतों के वे आराधक थे। वे घोरतपस्वी. અનેક પ્રકારના અભિગ્રહ તે કરતા હતા, તેથી તેમની તપસ્યામાં પણુ કાઇ પ્રકારની भाभी- अभुय भावती नहि, तेथी ते उग्रतपस्वी ता. तीव्र तपोना रनाश ता.-ક રૂપી. વનના વિનાશક હાવાથી અગ્નિ પ્રમાણે તેમનુ તપ અધિક પ્રજવલિત હતુ અગ્નિ જે પ્રમાણે વનને ખાળી ભસ્મ કરી નાંખીને આગળ આગળ સતેજ થતા જાય છે તે પ્રમાણે તેમની તપશ્ચર્યા પણું કરૂપી વનને ખાળવામાં પ્રદીપ્ત હતી. તેમની तपस्याथी ज्ञानावरणीय माहि आहे उर्भानी प्रतिक्षय निरा थती हती, ते अरथी અવિપાક નિજ રાંના અધિક રૂપમાં ધનિક હતા, એ વાત સ્પષ્ટ છે. તેમની તપશ્ચર્યાં વિશેષ એવ વખાણવા લાયક હતી. સસ’સારી જીવાની સાથે તેમને મૈત્રીભાવ હતા. તેમણે પરિષણ અને ઉપસર્ગk પર વિજય મેળળ્યેા હતો. કષાયરૂપ શત્રુનું મન કરવામાં તેઓ અતિશય ધીર પુરુષ હતા. કાયર જીવાને કઠિન જણાતા સમ્યકત્વ અને शीघ्र याहि व्रतांना ते आराध ता. धोरतपस्वी ता. धोरणारी हता. प्रायय
| SR No. | 009356 |
| Book Title | Vipaksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 825 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_vipakshrut |
| File Size | 58 MB |