________________
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० ८, शौर्यदत्तवर्णनम् स्थानस्य 'अदूरसामंतेणं' अदूरसामन्तेन पार्श्वभागेन 'वीइक्यमाणे' व्यतिव्रजन् 'महइमहालयाए' महातिमहालयाया 'मणुस्सपरिसाए' मनुष्यपरिषदो 'मज्झगयं' मथ्यगतं 'पासई' पश्यति 'एगं पुरिसं' एकं पुरुषं 'मुक्कं' शुष्कं शोणितापकर्षात् , 'भुक्खं' बुभुक्षितं क्षुधापीडितं 'णिम्मसं' निमास-मांसरहितम् 'अहिचम्मावणद्धं' अस्थिचर्मावनद्धम् अतिकृशत्वादस्थिसंलग्नचर्मकं 'किडिकिडियाभूयं' किटिकिटिशाभूतम् अतिकृशत्वादुपवेशनादिक्रियायां कटकटेति शब्दायमानास्थिक 'णीलसाडगणियत्थं' नीलशाटकनिवसितं-लीलशाटकं नीलपरिधानवस्त्रं निवसितं= परिहितं येन यस्य वा स तथा तं-परिहितनीलवस्त्रं 'मच्छकंटएणं' मत्स्यकण्टकेन 'गलए अणुलग्गेणं' गलेऽनुलग्नेन कण्ठप्रविष्टेन गलगतमत्स्यकण्टकबाधयेत्यर्थः, 'कट्ठाई' कष्टान् कष्टकरान् श्रोतृजनमनोव्यथाजनकान् ‘कलुणाई' करुणान्= बगीचा की और उस मच्छीमारों की बस्ती के पास होकर आ रहे थे, तब इन्होंने ठीक वहीं पर एक बडा भारी मनुष्यों का झुंड देखा। "मणुस्सपरिसाणं मझगयं पासइ एगं पुरिसं' उस झुण्ड में इन्होंने एक ऐसा पुरुष देखा जो सुक्क भुक्खं णिम्संसं अट्रिठचम्मावणद्धं किडिकिडियाभूयं णीलसाडगणियत्थं.... वममाणं पासइ' शरीर में खून न होने से इकदम शुष्क था, भूखा था, क्षुधा से पीडित था, मांस से रहित था, अतिकृश होने से जिसकी हड्डियों में चमडी चेंटी हुई थी और उठते बैठते समय जिसकी हड्डियाँ चटचट शब्द करती थीं, जिसने नील वस्त्र पहिरा हुआ था, गले में जिस के मछलियों का तीक्ष्ण कांटा लगा हुआ होने से जो अधिक पीडा का अनुभव कर रहा था, जिस के पीडा से निकले हुए गद्गद् विलाप को सुनने वालों के हृदय में करुणा उत्पन्न होती थी । निरन्तर એક બાજુ જ્યાં મચ્છીમારોની વસ્તી છે તેની પાસે થઈને આવતા હતા, ત્યારે તેમણે रामशते त्या मामे घire भाणसानो समूड मेठी थयेालयो. 'मणुस्सपरिसाणं मज्ज्ञगयं पासइ एगं पुरिसं' ४४i थयेसा टोजोममा तेमणे मे सके। पुरुष नया 2 'मुक्कं भुक्खं णिम्मंसं अचिम्मावणद्धं किडिकिडियाभूयं णीलसाडगणियत्थं चममाणं पास' तना शरीरमा सोही नडिडापाथी सहम સુકાએ હતું, હતું, ભૂખથી પીડિત હતું, શરીરમાં માંસ ન હતું, તેથી અતિ દુબળે હેવાના કારણે તેનાં હાડકાં સાથે ચામડી ચટેલી હતી, અને ઉઠતાં બેસતાં જેનાં હાડકાના સંબંધથી ચામડીને ચટચટ શબ્દ થતા હતા, જેણે લીલા રંગનું વસ્ત્ર પહેરેલું હતું, ગળામાં જેને માછલીને કાઢે વાગેલ હતું તેથી બહુજ દુ:ખ થતું હોય તેમ જણાતું હતું, જેની પીડાથી તેને ગ–ગદ્ શબ્દ પૂર્વકના વિલાપને સાંભળીને સાંભળનારના હૃદયમાં કરૂણ ઉત્પન્ન થતી હતી, હમેશા જેના મુખમાંથી સડેલું લેહી અને