________________
१५८
उत्तराध्ययन सूत्रे
छाया - निसर्गोपदेशरुचिः, आज्ञारुचिः सूत्रबीजरुचिरेव | अभिगमविस्ताररुचिः, क्रियासंक्षेप धर्मरुचिः ॥ १६ ॥ टीका- 'निसग्गुवएसरुई ' इत्यादि --
निसर्गोपदेशरुचिः=रुचिशब्दः प्रत्येकं संबध्यते ततश्च निसर्गरुचिः, उपदेशरुचि ति विज्ञेयः । तत्र निसर्गेण स्वभावेन रुचिः - तच्चाभिलाषरूपा यस्य स निसर्गरुचिः, उपदेशेऽ रुचिर्यस्य स उपदेश रुचिः, आज्ञारुचिः = आज्ञा सर्वज्ञवचनात्मिका, तया रुचिर्यस्य स तथा, सूत्रवीजरुचि = अत्रापि रुचिशब्दः प्रत्येकमभिसंबध्यते. तथा च -सूत्ररुचिः, वीजरुचिथेति, तत्र सूत्रेण-आगमेन रुचिर्यस्य स सूत्ररुचिः, वीजमिव बीजम् यदेकमप्यनेकार्थबोधकं वचस्तेन रुचिर्यस्य स वीजरुचिः, अनयोः समाहारद्वन्द्वः । ' एव ' इति समुच्चये । अभिगमविस्ताररुचिः इहापि रुचि शब्दस्य
सम्यक्त्वा स्वरूप कहकर अब सम्यक्त्ववाले जीवके भेद कहते हैं - 'निसग्गु' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (निसग्गरुई - निसर्गरुचिः) स्वभावसे ही जीवादिक पदार्थों में जो श्रद्धारूप रुचि होती है इसका नाम निसर्गरुचि है १ ( उवएस रुई - उपदेशरुचिः) गुर्वादिकके उपदेशसे जो जीवादिक पदार्थो में श्रद्धारूप रुचि होती है उसका नाम उपदेश रुचि है २ । (आणरुई - आज्ञारुचिः) सर्वज्ञ के वचन से जो तत्त्वार्थ में श्रद्धारूप रुचि होती है उसका नाम आज्ञा रुचि है ३ । (सुत्तरुई - सूत्ररुचिः) आगम के द्वारा जो तत्त्वों में श्रद्धारूप रुचि जीवको होती है उसका नाम सूत्र रुचि है ४ । ( बीयरुइमेव - बीजरुचिरेव ) अनेकार्थबोधक एक भी वचनसे जो जीवको तत्त्वार्थरुचि होती है उसका नाम बीजरुचि है ५ । ( अभिगमरुई - अभिगमरुचिः ) ज्ञानसे जो तत्वों में श्रद्धारूप रुचि होती है उसका नाम अभिगमरुचि है ६ ।
सभ्यत्वनुं स्व३५ उहीने हुवे तेना लेहने उहे छे- 'निसग्गु०' धत्याहि । अन्वयार्थ—निसग्गरुई- निसर्गरुचि स्वलावधी वाहि पार्थोमां ने उवएसरुई - उपदेशरुचिः રુચિ થાય છે. તેનું
श्रद्धा३य रुथि होय छे तेनु' नाम निसर्ग ३थि छे. ગુરુ આદિના ઉપદેશથી જે જીવાદિક પદાર્થોમાં શ્રદ્ધારૂપ नाम उपदेश ३थि छे. आणरुई - आज्ञारुचिः सर्वज्ञना वयनथी ? तत्वार्थभां नाम आज्ञा ३थि छे सुत्त० - सूत्ररुचिः भागम द्वारा बने थाय छे तेनुं नाम सूत्र३थि छे. बीयरुई - अर्थ मोध मे यशु वयनथी ? भवने तत्वर्थ ३थि थाय छे तेनुं नाम भी ३थि छे, अभिगम० - अभिगमरुचिः ज्ञानथी ने तत्वोभां
श्रद्धालु ३थि थाय छे भेतुं ? तत्वोभां श्रद्धा३५ ३थि मेव - बीजरुचिरेव