________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० २८ मोक्षमार्गस्वरूपम् परम्परया कारणानि,तस्मात् व्यवहारतः कारण कारणस्यापि कारणत्वाभिधानात्॥१॥
यदुक्तं ' मोक्षमार्गगति गृणुत' इति तत्र मोक्षमार्गमाहमूलम्-नाणं च दसैणं चेव, चरित्तं च तवो तेहा ।
एस मॅग्गु ति पन्नत्तो, जिणेहिं वरदंसिहिं ॥२॥ छाया-ज्ञानं च दर्शनं चैव, चारित्रं च तपस्तथा ।
एष मार्ग इति प्रज्ञप्तो, जिनैर्वरदर्शिभिः ॥२॥ टीका-नाणं च' इत्यादि
ज्ञानं ज्ञानावरणीय कर्मक्षय-क्षयोपशमजनितं सम्यग्ज्ञानं मत्यादिपञ्चविधम् , दर्शन-दर्शनमोहनीय क्षय-क्षयोपशमोपशमजनितं भगवदुक्तजीवानीवादितत्त्वरुचि___ उत्तर-ज्ञानादिक ये चार सकलकर्मक्षयरूप मोक्ष के ही साक्षात् कारण हैं । सिद्धिगमनरूप गति के परम्परा कारण हैं । इस अपेक्षा इस गति को चतुष्कारणयुक्त कहा है ॥१॥
पहले जो कहा है कि 'मोक्ष मार्गगति को सुनो' सो अब मोक्षमार्ग को कहते हैं-'नाणं च' इत्यादि । ____ अन्वयार्थ (जिणेहिं वरदंसिहि-जिनैर्वरदर्शिभिः ) जिन भगवान् ने केवलज्ञानरूप आलोक से सकलद्रव्य एवं पर्यायों का युगपत् अवलोकन कर (नाणं च दंसणं चेव चरित्तं च तवो तहा-ज्ञानं च दर्शनं चैव चारित्रं च तपस्तथा) सम्यकज्ञान, सम्यकदर्शन,सम्यक्चरित्र तथा तप इन चारोंका (एस मग्गुत्ति पन्नत्तो-एष मार्ग इति प्रज्ञप्तः) मोक्षका मार्ग कहा है।
ज्ञानावरणीय कर्म के क्षय,क्षयोपशमसे उद्भूत ज्ञान सम्यकज्ञान है। यह मति, श्रुत, अवधि मनः पर्यय एवं केवल के भेद से पांच प्रकार
ઉત્તર–જ્ઞાનાદિક એ ચાર સકળ કર્મ ક્ષયરૂપ મેક્ષનાં જ સાક્ષાત કારણ આ ગતિને ચતુષ્કારણ યુક્ત કહેલ છે. જે ૧
પહેલાં જે કહેલ છે કે, “મોક્ષ માગ ગતિને સાંભળે તે હવે મોક્ષ भागने ४ामा मावे छ-" नाणं च” त्या !
मन्वयार्थ-जिणेहिं वरदंसिहि-जिनैर्वरदर्शिभिः न भगवानने ज्ञान ३५ माथी स४॥ द्रव्य भने पर्यायाना युगपतनु मन , नाणच दसर्ण चेव चरित्तं च तवो तहा-ज्ञानं च दर्शनं चैव चारित्रं च तपस्तथा सभ्यज्ञान, સમ્યફદર્શન, સમ્યફ ચારિત્ર તથા તપ આ ચારેને મોક્ષને માર્ગ કહેલ છે.
જ્ઞાનાવરણીય કર્મને ક્ષય ક્ષપશમથી ઉદ્ભવેલ જ્ઞાન સમ્યકજ્ઞાન છે. તે મતિ શ્રુત, અવધિ, મન:પર્યય, અને કેવળના ભેદથી પાંચ પ્રકાર છે. દર્શન
