________________
उत्तराध्ययनसूत्रे ___ इत्थं दृष्टान्तमभिधाय दार्टान्तिक योजनामाहमूलम् खलंको जारिसा जोज्जा, दुस्सीसा वि हु तारिसा।
जोइया धम्मजाणम्मि, भैजंती धिइदुबली ॥८॥ छाया-खलुका यादृशा योज्योः, दुश्शिष्या अपि खलु तादृशा ।
योजिता धर्मयाने, भज्यन्ते धृतिदुर्वलाः ॥ ८॥ टीका-'खलंका' इत्यादि । गर्गाचार्यः स्वकीयान् दुश्शिष्यान् प्रति एवं विचारयति-लोके शकटे योज्याः =योजनीयाः खलङ्काः गलिवृषभा यादृशा भवन्ति ।, दुश्शिष्या अपि खलु निश्चयेन तादृशा भवन्ति । धृतिदुर्बलाः = निर्बलचित्तास्ते शिष्याः धर्मयाने योजिताः भज्यन्ते भग्नोत्साहा भवन्ति । अयं भावः-यथा गलिषभाः शकटे डालता है । (से वि य सुस्याइत्ता उजाहित्ता पलायइ-सोऽपि च सूत्कृत्य उद्धाय पलायते) कोई२ दुष्ट बैल तो सूंसाडा करता हुवा स्वामी एवं गाडी इन दोनों को रस्ते में ही छोड़ कर भाग जाता है ॥ ७ ॥
इस प्रकार दृष्टान्तको कहकर सूत्रकार अब दाष्टान्तिकके साथ योजना करते हैं-'खलुका' इत्यादि। ___अन्वयार्थ-गर्गाचार्य अपने शिष्यों के प्रति ऐसा विचार करते हैं कि (जारिसा जोज्जा खलंका-यादृशाः योज्याः खलुङ्काः) जैसे ये गाड़ी में जोते गये दुष्ट बैल होते हैं (तारिसा-तादृशाः) उसी तरह (हु-खलु) निश्चयसे (दुस्सीसा वि-दुःशिष्या अपि) दुष्ट शिष्य भी होते हैं। (धिइदुबला धम्मजाणम्मि जोइया भज्जंती-धृति दुर्बलाः धर्मयाने योजिताः भज्यन्ते) ये शिष्य निवलचित्त होते हुए धर्मरूप यानमें नियुक्त करने पर हतोत्साह हो जाते हैं। उन्नहित्ता पलायइ-सोऽपि च सूत्कृत्य उद्धाय पलायते हुष्ट महत સૂસવાટા કરીને સારથી તેમજ ગાડી બન્ને રસ્તામાં છોડીને જ ભાગી જાય છે. આશા ( આ પ્રમાણે દૃષ્ટાંતને કહીને સૂત્રકાર હવે દાર્જીન્તિકની સાથે રોજના रे छ-" खलुंका " त्या !
અવયાર્થ_ગર્ગાચાર્ય પિતાના શિષ્ય અંગે એ વિચાર કરે છે કે, आरिसा जोना खलुंका-यादृशाः योज्याः खलुकाः म ॥डीमा नेपामां मावेan दुष्ट मह ाय छे, तारिसा-ताशाः मे प्रमाणे हु-खलु निश्चयथा दुस्सीसा वि-दुःशिष्या अपि दुष्ट शिष्य ५५ डाय छ, धिइदुव्बला धम्मजाणम्मि
-धतिदर्बला धर्मयाने योजिता भवन्ति मे शिष्य नि यित्तता डावाने * ધર્મધ્યાનમાં નિયુકત કરવા છતાં પણ હસ્તેત્સાહ બની જાય છે.
