________________
९१८
उत्तराध्ययनसूत्र त्युच्यते, तत्रापि प्रथमं ग्रैवेयकमधस्तनाधस्तनत्वेन हिट्ठिमहिटिममिति तत्र भवा देवा 'हिडिमाहिष्टिमा' इति । अधस्तनाधस्तनाः प्रथमत्रिकाधोवर्तिनः, अधस्तनमध्यमाः प्रथमत्रिकमध्यवर्तिनः, अधस्तनोपरितनाः प्रथमत्रिकोपरिवर्तिनः, तथामध्यमाधस्तनाः मध्यमा-मध्यमत्रिकवर्तिनः, तत्राप्यधस्तना मध्यमाधस्तनाः।२१२। मध्यम-मध्यमाः तथा मध्यमोपरितनाः, तथा-उपरितनाधस्तनाः उपरितनाः उपरिवर्तित्रिकवर्तिनस्तेष्वधस्तनाः, एवमुपरितनमध्यमाः, उपरितनोपरितना इति नवधा ग्रैवेयका देवा भवन्ति । शेषं सुगमम् ॥२१३॥२१४॥२१५॥ १ अधस्तन अधस्तन, २ अधस्तन मध्यम, ३ अधस्तन उपरितन । १ मध्यम अधस्तन, २ सध्यम सध्यम, ३ मध्यम उपरितन । १ उपरितन अधस्तन, २ उपरितन मध्यम, ३ उपरितन उपरितन । इस प्रकार ये तीनों त्रिक मिलकर नौ हो जाते है। इन अधस्तन अधस्तन तीन तीन त्रिकों में रहनेवाले देव भी अधस्तन अधस्तन आदि रूपसे कहे गये है। इस तरह प्रथम अधस्तन अधस्तन, अधस्तन मध्यम, अध. स्तन उपरितन रूप त्रिकमें रहने वाले देव अधस्तन अधस्तन, अधस्तन मध्यम, अधस्तन उपरितन नामसे कहे जाते है। इसी प्रकार द्वितीय मध्यम अधस्तन, मध्यम मध्यम एवं मध्यम उपरितन त्रिकों तथा तृतीय त्रिक उपरितन अधस्तन आदिमें भी जानना चाहिये। विजय१, वैजयन्तर जयन्त ३, अपराजित ४, और सर्वार्थसिद्ध ५, ये पांच अनुत्तर देव कहे जाते हैं। इस प्रकार और भी वैमानिक देवोंके अनेक भेद होते है ॥ २१२ से २१५ ॥ રહે છે તે રૈવેયક કહેવાય છે રૈવેયકમાં ત્રણ ત્રણ ત્રિક હોય છે. (૧) मस्तन मरतन (२) अधस्तन मध्यम (3) अपस्तन परितन (१) मध्यम અધસ્તન (૨) મધ્યમ મધ્યમ (૨) મધ્યમ ઉપરિતન (૧) ઉપરિતન અધસ્તન (૨) ઉપરિત મધ્યમ (૩) ઉપરિતન ઉપરિતન આ પ્રમાણે આ ત્રણે ત્રિક મળીને નવ થઈ જાય છે. આ અધસ્તન અસ્તન આદિ ત્રણ ત્રણ વિકેમાં રહેવાવાળા દેવ પણ અધસ્તન અધસ્તન આદિ રૂપથી કહેવાયા છે. આ પ્રમાણે પ્રથમ અધસ્તન અધસ્તન, અધસ્તન મધ્યમ, અધસ્તન ઉપરિતન રૂપ ત્રિકમાં રહેવાવાળા દેવ અધસ્તન અધસ્તન, અધસ્તન મધ્યમ, અસ્તન ઉપરિતન, નામથી કહેવાય છે, આ પ્રમાણે બીજા–મધ્યમ અધસ્તન, મધ્યમ મધ્યમ, અને મધ્યમ ઉ૫રિતન ત્રિકમાં તથા ત્રીજા ત્રિક ઉપરિત અસ્તન, આદિમાં પણ જાણવા જોઈએ. વિજય ૧, વૈજયન્ત ૨ જયત ૩ અપરાજીત ૪ અને સર્વાર્થ સિદ્ધ ૫ આ પાંચ અનુત્તર દેવ કહેવામાં આવે છે. આ પ્રમાણે વૈમાનિક વન અનેક ભેદ હોય છે. જે ૨૧૨ ૨૧૫