________________
९१२
उत्तराध्ययनसूत्रे व्यन्तराणां नामान्याहमूलम्-पिसाय झूया जक्खा ये, रक्खसी किन्नरों किंपुरिसा।
मेहोरगा ये गंधब्बो, अट्ठविहा वाणमंतरा ॥ २०६ ॥ छाया-पिशाचभूता यक्षाश्च, राक्षसा किन्नराः किम्पुरुपाः ।
महोरगाश्च गन्धर्वाः, अष्टविधा व्यन्तराः॥२०६॥ टीका-'पिसायभूया' इत्यादि
पिशाचभूता इति पिशाचा भूताश्चेत्यर्थः। च-पुनः, यक्षाः, राक्षसाः, किंनराः, किम्पुरुषाः, महोरगाः, गन्धर्वाश्चेत्येतेऽष्टविधा अष्टप्रकारा व्यन्तरा आख्याता इत्यर्थः । अन्येऽप्यष्टौ व्यन्तरा 'अणपणिय' प्रभृतय एष्वेवान्तर्भावनीया ॥२०६॥
ज्योतिष्कानाहमूलम्-चंदा सूरा य नक्खंत्ता, गहा तारागंणा तहा।
ठिया वियारिणो चेव, पंचहा जोइसालया ॥२०७॥ छाया-चन्द्राः सूर्याश्च नक्षत्राणि, ग्रहास्तारागणास्तथा ।
स्थिताविचारिणश्चैव, पञ्चधा ज्योतिरालयाः ॥२०७॥ अव व्यन्तरों के नाम कहते है-'पिसाय' इत्यादि।
अन्वयार्थ--(वाणमंतरा अढविहा-व्यन्तराः अष्टविधाः) व्यन्तर देव आठ प्रकार है वे ये है। (पिसायभूया-पिशाच भूताः) पिशाच, भूत, (जक्स्वा-यक्षाः) यक्ष(रक्खसा-राक्षसाः) राक्षस (किन्नरा-किन्नराः) किन्नर (किं पुरिसा-किं पुरुषाः) किं पुरुष (महोरगा गंधव्वा-महोरगाः गंधर्वाः) महोरग तथा गंधर्व । और भी जो "अणपण्णिय” आदि आठ व्यन्तर कहे गये है उनका भी अन्तर्भाव इन्हीं आठोंमें हो जाता है ॥२०६॥
डवे यतरीन नाम ४९ छ--" पिसाय" त्याहि ।
मन्वयार्थ-बाणमंतरा अदुविहा-व्यन्तराः अष्टविधाः व्यन्त२ देव माह ५४२ना छ २॥ प्रमाणे छ पिसायभूया-पिशाचभूताः पिाय, भूत, जस्खागधा यसरक्खसा-राक्षसः राक्षस, किन्नरा-किन्नरा' नि२, किं पुरिसा-किं पुरुषाः ३५, महोरगा गधव्वा-मनोरगाः गंधर्वाः भड।२१, तथा भी पर “अणपण्णिय " वगेरे मा व्यन्त२ मतावर तर ५९ मतमा मा मामां 25 नय छे. ॥ २०६॥
