Page Text
________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ० ३६ स्थलचर वरजीवनिरूपणम्
'भुओरगपरिसप्पा य' इत्यादि ।
परिसर्पा द्विविधा भवन्ति । तद् द्वैविध्यमाह - 'भुओर' इत्यादि । भुजोरगपरिसपश्च-इह परिसर्पशब्दः प्रत्येकमभिसंबध्यते । ततो भुजा इव भुजाः - शरीरावयवविशेषास्तैः परिसर्पन्तीति भुजपरिसर्पाः । उरः परिसर्पाच= उरोवक्षस्तेन परिसर्पन्तीत्युरः परिसर्पाः । तत्र भुजपरिसर्पाः गोधादयः । उरः परिसर्पास्तु - सनखपदा : ) जिनके पैरोंमें नख हुआ करते है वे . सनखपद पंचेन्द्रिय तिर्यञ्च जीव है जैसे सिंह बिल्ली कुत्ता वगैरह ॥ १८० ॥
अन्वयार्थ -- ( परिसप्पा दुविहा भवे -परिसर्पाः द्विविधा भवन्ति ) परिसर्व पंचेन्द्रिय तिर्यञ्चजीव दो प्रकारके होते है ? भुजपरिसर्प २ उरः परिसर्व जो पंचेन्द्रिय तिर्यञ्च भुजासे अर्थात् सुजाके सदृश शरीरके अवयव विशेषोंसे सरकते है वे भुजपरिसर्प कहे गये है । जो वक्षस्थलसे सरकते है वे उरः परिसर्प कहे जाते है । भुजपरिसर्प - जैसे (गोहाइ-गोधादयः) गोधा आदि तथा उरः परिसर्प ( अहिमाई - अह्यादयश्च ) सर्प आदि । अर्थात् गोधा आदि जीव भुजपरिसर्प है एवं सर्प आदि उरः परिसर्प है । (एकेक्काणे हा भवे - एकैक अनेकधा भवन्ति) ये भुजपरिसर्प तथा उरः परिसर्प भी अनेक प्रकार होते है ॥ १८९ ॥
अन्वयार्थ - (ते सच्चे - ते सर्वे) ये स्थलचर जीव ( लोएग देखे-लोकैक(देश) लोक एकदेशमें रहते है ( न सव्वत्थ-न सर्वत्र ) सर्वत्र नहीं ( वयाहिया व्याख्याताः) ऐसा वीतराग प्रभुका कथन है । ( एतो - अतः) अब इसके પગામાં નખ હોય છે તે સનખપદ પંચેન્દ્રિય તિય ચ જીવ છે. જેમ કે, सिंह, मिसाडी, इत। वगेरे. ॥ १८० ॥
मन्वयार्थ — परिसप्पा दुविहा भवे परिसर्पाः द्विविधा भवन्ति परिसर्य પચેન્દ્રિય તિય ચ જીવ એ પ્રકારના હોય છે. ૧. ભૂજપરિસ` ૨, ઉર:પરિસપ ૫ ચેન્દ્રિય તિય ચ ભુજાથી અર્થાત્ ભુજા સમાન શરીરના અવયવ વિશેષથી સરકે છે, તે ભુજ પુરિસપ` કહેવાયેલ છે. જે વક્ષસ્થળથી સરકે છે તે ઉરશ્ન परिसर्प डेवाय छे. लु४ परिसर्प गोहाई - गोधादयः प्रेम गोधा वगेरे. तथा ७२ः५रिसर्प अहिमाई-अह्यादयः सर्प वगेरे अर्थात् गोधा, आहि लव - परिसर्प छे, मने सर्प वगेरे. २ः परिसर्य छे. एकेकाणेगहा भवे - एकैक अनेकधा મવૃત્તિ આ ભુજપરિસ તથા ઉ:પરિસપ પણ અનેક પ્રકારના હોય છે ।૧૮૧। मन्वयार्थ-ते सव्वे - ते सर्वे मा स्थणथर व लोएगदेसे - लोकैकदेशे , साउना मे लागभां रहे छे न सर्वत्र नहीं. वियाहिया -- व्याख्याता मे वीतराग प्रबुनु वे सेना तेसिं चवि
सव्वत्य - न सर्वत्र थन छे. एत्तो -
अतः
८९३
| SR No. | 009355 |
| Book Title | Uttaradhyayan Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1960 |
| Total Pages | 1039 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 75 MB |