________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३६ इपत्प्राग्भारायाः पृथिव्या संस्थानादिनिरूपणम् ८०५
किच---
मूलम् -- अट्ठजोयणबहल्ला, सो मज्झम्मिं वियाहिया । परिहार्यंती चरिमंते, मच्छीपत्ता उ तणुयरी ॥ ६०॥
छाया - अष्टयोजनबाहुल्या, सा मध्ये व्याख्याता । परिहीयमानाचरमान्ते, मक्षिकापत्रात्तु तनुकतरा ॥ ६० ॥
टीका- 'अजोयण ' इत्यादि ।
सा = ईपत्याग्भारा, मध्ये = मध्यभागे अष्टयोजनबाहल्या=अष्टौ - आटसंख्य कानि-योजनानि, बाहल्यं - स्थूलत्वं यस्याः सा तथा व्याख्याता । ईपत्प्राग्भाराया मध्यभागोऽष्टयोजन परिमितस्थौल्यविशिष्ट इत्यर्थः । चरमान्ते - अन्तिमभागे सर्व दिग्भागस्थितेषु पर्यन्तप्रदेशेध्वित्यर्थः, मध्यभागादन्यत्र प्रतियोजनमङ्गलपृथक्त्वहान्या परिहीयमाना = परि-समन्तात् हीयमाना - प्रतन्यमाना सती सा ईपत्माग्भारा । मक्षिका पत्रात्तु = मक्षिका पक्षादपि, तनुतरा - अतिकुशा प्रतला - विद्यते ॥ ६० ॥ किं च
मूलम् - अज्जुणसुवन्नगमई, सा पुढवी निम्मला सहवेणं । उताणगछत्तगसंठिया यें, भणिर्या जिणवरेहिं ॥ ६१ ॥
किंच- 'अट्ठजोयण०' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (सा - सा) वह ईषत्प्राग्भारा भूमि ( मज्झमि मध्ये ) मध्यभाग में ( अजोयणाहल्ला-अष्टयोजनबाहल्या ) आठ योजनकी स्थूलता से युक्त है (चरिमंते - चरमान्ते) तथा समस्त दिशाओंकी ओर रहे हुए पर्यन्त प्रदेशों में प्रतियोजन अंगुल पृथक्त्वकी हानि से (परिहार्यंतिपरिहीयमाना) कमती कमी होती हुई ( मच्छीपत्ता-मक्षिकापत्रातू) मक्खी के पंख भी (तणुयरी - तनुतरा) अतिपतली है ॥ ६० ॥
किश्व - " अट्ठजोयण " इत्यादि ।
गन्वयार्थ -सा-सा से पित्प्रागलारा भूमि मज्झमि मध्ये मध्य लागभां अजोयणवाहा - अष्टयोजनवाहल्या आठ लेन्ननी स्थूणताथी युत छे तथा चरिमंते - चरमान्ते समस्त हिशानी तर रहे पर्यन्त प्रदेशेोभां प्रतियोभन भागण पृथवीनी हानीथी परिहार्यंति-परिहीयमाना ओछी थतां थतांमक्खीपत्तामक्षीकापत्रातू भाभीनी पांथीय तनुचरा-तनुतरा अति पातणी हे छे. ॥९०॥