________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. ३४ स्थानद्वारनिरूपणम्' जन्तूनां वा शरीरायुः प्रमाणादिकमपेक्ष्य हासमनुभवन्त्यवश्यमित्यवसर्पिण्यः-दशसागरोपमकोटिकोटि परिमाणरूपास्तासाम् , तथा-उत्सर्पिणीनाम्-उत्सर्पन्ति-उक्तन्यायतो धृद्धिमनुभवन्त्यवश्यमित्युत्सर्पिण्यस्तासां, ये संख्यातीताः असंख्यातीताः समयाः-तत्ममितानि, तथा-संख्यातीताः-असख्येया ये लोका स्तेषां ये आकाशपदेशास्तत्पमितानि लेश्यानां स्थानानि प्रकर्षापकर्ष कृतानि भवन्ति । ___ तत्राशुभानां स्थानानि संक्लेशरूपाणि भवन्ति, शुभानां तु विशुद्धिरूपाणि । संख्यातीताःलोकाः ) असंख्यात अवसर्पिणीकाल तथा अलंख्यात उस्सपिणी कालके जितने समय होते हैं अथवा असंख्यात लोक के जितने प्रदेश हैं उतने ही (लेसाण ठाणाइं हवंति-लेश्यानां स्थानानि भवंति ) लेश्याओंके स्थान होते हैं । दसकोडाकोडी सागरका एक अवसर्पिणीकाल होता है। इसी तरह दस कोडाकोडी सागर का दूसरा उत्सर्पिणीकाल होता है। दोनों कालों की अर्थात् बीस कोडाकोडी सागर का एक कालचक्र होता है। जिस काल में प्राणियोंके शरीर आयु लक्ष्मी आदिका हास [नाश] प्रतिसमय होता रहता है वह अवसर्पिणी काल है। इससे विपरीत उत्सर्पिणीकाल है । असंख्यात उत्सर्पिणी तथा अवसर्पिणी कालके जितने समय हैं तथा असंख्यात लोकों के जितने प्रदेश होते हैं उतने ही लेश्याओंके स्थान हैं। अशुभलेश्याओं के संल्केशरूप स्थान होते हैं तथा शुभलेश्याओं के विशुद्धिरूप स्थान होते हैं। इस गाथा में काल की अपेक्षा
लोगा-असंख्येयानाम् अवसर्पिणीनां उत्सर्पिणीनां ये समयाः संख्यातीताः लोकाः અસંખ્યાત અવસર્પિણી કાળ તથા અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી કાળને જેટલો समय हाय छ अथवा मसण्यातना प्रदेश के मेटदा लेसाणठाणाई हवंति-लेश्यानां स्थानानि भवन्ति सेश्यामानां स्थान डाय छे. इस કેડીકેડી સાગરને એક અવસર્પિણી થાય કાળ છે. એટલાજ કડાકેડી સાગરને ઉત્સર્પિણી કાળ થાય છે. અને કાળ મળીને અર્થાત્ વીસ કેડા કેડી સાગરનું એક જે કાળમાં પ્રાણીઓનાં શરીર, આયુ, લક્ષ્મી, આદિને હાસ પ્રતિ સમય કાળચકે થાય છે. થતો રહે છે. તે અવસર્પિણી કાળ છે. એનાથી વિપરીત ઉત્સર્પિણી કાળ છે. અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી તથા અવસર્પિણી કાળને જેટલો સમય છે તથા અસંખ્યાત લોકોને જેટલો પ્રદેશ હોય છે. એટલા જ વેશ્યાઓનાં સ્થાન છે, અશુભલેશ્યાઓનાં સંકલેશ રૂપ સ્થાન હોય છે તથા શુભ લેશ્યાઓનાં વિશુદ્ધિરૂપ સ્થાન હોય છે. આ ગાથામાં કાળની અપેક્ષાએ તથા ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ