________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ० ३४ कापोतिलेश्यायाः रसनिरूपणम् यथा वा हस्तिपिप्पल्याः गजपिप्पल्याः, रसस्तीक्ष्णः, अतोऽप्यनन्तगुणो रसस्तु नीलायाः नीललेश्याया ज्ञातव्यः। नीललेश्याया रसोऽत्यन्ततीक्ष्ण इति भावः॥११॥ __ कापोती रसमाहमूलम्--जह तरुण अंबगरलो, तुंब(कविठ्ठस्स वावि जारिसओ।
एत्तो वि अणंतगुणो, रेसो उ काऊणे नायवो ॥१२॥ छाया-यथा तरुणाम्रकरसः, तुंबरकपित्थस्य वाऽपि यादृशकः।
__ अतोऽप्यनन्तगुणो, रसस्तु कापोत्या ज्ञातव्यः ॥ १२ ॥ टीका-'जह तरुणअंबगरसो' इत्यादि
यथा-यादृशः, तरुणाम्रकरसा तरुणम्-अपक्वम् , यद् आम्रकम्-आम्रफलं, तद्रसो भवति, अपि च याशका-यादृशो बा, तुंवरकपित्थस्य-तुबरं-सकषायं, यत् कपित्थं कपित्थफलं तस्य रसो भवति, अतोऽप्यनन्तगुणो रसः कापोत्या लेश्याया ज्ञातव्यः ॥१२॥ टुकस्य रसातीक्ष्णः) शुण्ठी, पिप्पली एवं मिरच रूप त्रिकटुक का रस तीक्ष्ण-कटु होता है (जहा वा-यथा वा) अथवा जैसे (हत्थि पिप्पलीएहस्तिपिप्पल्या) गजपीपलका र तीक्ष्ण होता है ( एत्तोवि अणंतगुणोअतोऽपि अनंतगुणः)इन सबके रसले भी अनंतगुणा रस (नीलाए नायव्वो -नीलाया ज्ञातव्यः) नीललेझ्याका होता है ऐला जानना चाहिये ॥११॥ 'अब कापोतलेल्या का रस कहते हैं-'जह तरुण अंब०' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(जहा-यथा ) जैसे (तरुण अवगरलो-तरुणाम्रकरसः) अपक्व आम-कच्चीकरी को रस होता है अथवा (तुंबरकविद्वस्त जारिसओ-तुबरकपित्थस्य यादृशः) कषायले कैथ-कविठ का जैसा रस होता है (एत्तोकि अणंतगुणो रसो काऊए नयव्यो-अतोऽपि अनंतगुणः સુંઠ, પીપર, મરચા રૂપ ત્રણ કટકને રસ તીક્ષણ એટલે તીખો હોય છે. जहा वा-यथा वा मथवा हथिपिप्पलीए-हस्तिपिप्पल्याः म ०४ पी५२ने। २स तीक्ष्णु डाय छे. एत्तोवि अणंतगुणो-अतोऽपि अनंतगुणः ! सयाना रसथी ५ मनतगण। २स नीलाए नायव्वो-नीलायाः ज्ञातव्यः नीव वेश्यानो डाय छे से त स . ॥११॥
हुवे पातोश्याना २सनु पन हे छ--" जहतरुणअंब" त्याह!
मन्वयाथ-जहा-यथा रेभ तरुणअंबगरसो-तरुणाम्रकरसः १५४१ मेटो ४ाथी शना २५ उय छ २424। तुंबरकविटुस्स जारिसओ-तुंबरकपित्थस्य यादृशकः तु२ न २ डाय छे. एत्तो वि अणंतगुणो रसो काउए नायव्वो