________________
५६६
उत्तराध्ययन सूत्रे
रागद्वेषयोस्तदुपादानकारणस्य मोहस्य च समुद्धरणोपायानभिधाय तानुप
संहरन्नाह -
मूलम् - एवं ससंकष्पविकपणासुं, संजयई समयं सुवट्ठियैस्स । अत्थे ये संकपर्यंओ तेओ से, पहीयए कामगुणेसु तहीं ॥ १०७ छाया - एवं स्वसङ्कल्पविकल्पनासु, संजायते समता उपस्थितस्य ।
अर्थाश्च सङ्कल्पयतस्ततस्तस्य, महीयते कामगुणेषु तृष्णा ॥ १०७॥ टीका- ' एवं ससंकप्प' इत्यादि ।
एवं=उक्तप्रकारेण, स्वसङ्कल्पविकल्पनासु = स्वस्य आत्मनः, सङ्कल्पाः-रागद्वेपमोहस्वरूपाऽध्यवसायाः तेषां विकल्पना :-' रागद्वेषादयः सर्वेषां दोषाणां मूल' ज्ञता में एवं अमनोज्ञता में जो साधु समभाव वाला बन जाता है उसके चित्त में ये रूपादिक कुछ भी बिगाड ( न राग और न द्वेष ) नहीं कर सकते हैं यही बात कही गई है । इस गाथा में यह बात कही गई है कि रूपादिक न कोई मनोज्ञ हैं और न अमनोज्ञ हैं । रागद्वेष से ही उनमें मनोज्ञता एवं अमनोज्ञता को जीव कल्पित करता है । इस तरह कथन में भेद होने से पुनरुक्ति दोष नहीं आता है ॥ १०६ ॥
राग और द्वेष को तथा उनके उपादान कारण मोह को निवारण करने के उपायों को कह कर अब उनका उपसंहार करते हैं' एवं ' इत्यादि ।
अन्वयार्थ – ( एवं - एवम् ) इस तरह पूर्वोक्त प्रकार से ( स संकप्प विकपणासु - स्वसंकल्पविकल्पनासु) रागद्वेष मोहरूप संकल्पोंकी विकल्प
પહેલાં રૂપાદિકાની મનેજ્ઞતામા અને અમનેાજ્ઞતામાં જે સાધુ સમભાવવાળા ખને છે એમના ચિત્તમા એ રૂપાદિક કાંઈ પણ બગાડ (ન રાગ અને ન દ્વેષ) કાંઈ કરી શકતા નથી. આ જ વાત કહેવામાં આવેલ છે. આ ગાથામાં એ વાત કહેવામાં આવી છે કે, રૂપાદિક ન તે મનેાજ્ઞ છે અને ન તે અમનેાન છે. રાગ દ્વેષથી જ એનામા મનેાજ્ઞતા અથવા અમનેાજ્ઞતાને જીવ કલ્પિત કરે છે આ પ્રમાણે કથનમાં ભેદ હોવાથી પુનરૂક્તિના દેષ આવતા નથી, ૧૦૬॥ રાગ અને દ્વેષને તથા તેના ઉત્પાદનના કારણરૂપ મેાહના નિવારણ કરपाना उपायाने उडीने हवे तेा उपसंहार ४रे छे. - " एवं " त्याहि ! मन्वयार्थ—एवं—एवम् आा रीते पूर्वोस्त अजरथी स संक्रप्पविकप्पणासुસંકલ્પાની વિકલ્પનાઓમા અર્થાત્ कल સુ રાગદ્વેષ મેહરૂપ
स्व
~
