Page Text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३२ प्रमादस्थानवर्णनम् नैव प्रकारेण तृष्णां खलु मोहायतनां वदन्तीत्यन्वयः। मोहः-अज्ञानं मिथ्यादर्शनञ्च, स आयतनम् उत्पत्तिस्थानं यस्याः सा मोहायतना तामित्यर्थः । मोहस्तृष्णायाः कारणमिति वदन्ति तीर्थकरगणधराः । मोहाभावे तृष्णाक्षयः स्यादेवेति भावः । मोहं च-मोहं पुनः । तृष्णायतनम् वृष्णा-आयतनं गृहं यस्य स तृष्णायतनस्तं वदन्ति । अत्रेदं बोध्यम्-तृष्णा-नाम-प्राप्तेऽप्राप्ते वा वस्तुनि मूर्छा, सा चात्यन्तदुस्त्यजेति, रागप्रधाना, ततस्तया राग उपलक्ष्यते, रागमूलकत्वाद् द्वेषस्यापि संभव इति द्वेषोऽप्युपलक्षितो भवति । तथा च तृष्णाग्रहणेन रागद्वेषानुक्तौ । एतयोश्चानन्तानुवन्धिकपायरूपयोः सद्भावेऽवश्यं मिथ्यात्वोदयसम्भवः, अतएव उपशान्तकषायवीतरागस्यापि मिथ्यात्वे गमनम् , तत्र च सिद्ध एवाज्ञानरूपो मोहः । एवं चात्र परस्परं कार्यकारणभावप्रदर्शनेन रागादीनामुत्पत्तिरुक्ता ॥६॥ ___ अन्वयार्थ-(जहा-यथा) जिस प्रकार (अंडप्पभवा बलागा-अण्डप्रभवा बलाका) अण्डसे उद्भूत बलाका (पक्षी) होते हैं और (जहा-यथा) जैसे (अण्डं बलागप्पभवं-अण्डं बलाकामभवम् ) अण्डा बलाका (पक्षी) से उद्भूत होता है । (एमेव-एवमेव) इसी तरह (मोहाययर्ण-मोहोयतनां) अज्ञान एवं मिथ्यादर्शनरूप मोह जिसकी उत्पत्तिका स्थान है ऐसी तृष्णा होती है तथा (तण्हाययणं मोह वयंति-तृष्णायतनं मोहं वदन्ति) तृष्णा है आयतन कारण जिसका ऐसा मोह होता है इस बातको तीर्थकर तथा गणधरादिक कहते हैं। - भावार्थ-यहां पर मोह और तृष्णामें परस्पर कार्य कारणभाव सूत्रकारने कहा है। वस्तु प्राप्त हो चाहे अप्राप्त हो उसमें मूछीका नाम तृष्णा है। यह अत्यंत दुरत्यज एवं रागप्रधान है। अतः इससे
___ मन्वयार्थ-जहा-यथारे प्रमाणे अण्डप्पभावा बलागा-अण्डप्रभावा बलाका ४ माथी मन्यु उत्पन्न थाय छे. अने जहा-यथा २म अण्डं बलागप्पभव-अण्ड बलाकाप्रभवम् ण्ड पक्षीथी भूत मने छ. एमेव-एवमेव मा प्रमाणे मोहाययण -मोहायतनां अज्ञान मने मिथ्याशन ३५ मोहनी अत्यत्तिनु स्थान छ सवी तृष्णा डाय छे. तथा तण्हाययणं मोहं वयंति-तृष्णायतनं मोहं वदन्ति तृण! જેના આગમનનું કારણ છે તે મોહ છે. આ વાતને તીર્થંકર તથા ગણધર આદિ દેવ કહે છે
ભાવાર્થ—અહીંયાં મેહ અને તૃષ્ણામાં પરસ્પર કાર્યકારણભાવ સૂત્રકારે કહ્યું છે. વસ્તુ પ્રાપ્ત થાય અથવા પ્રાપ્ત ન થાય તેમાં મૂરનું નામ તૃષ્ણા છે. જડપથી તજવા જેવા રાગને ઉત્પન્ન કરનાર છે. આથી એનાથી
| SR No. | 009355 |
| Book Title | Uttaradhyayan Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1960 |
| Total Pages | 1039 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 75 MB |