________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० २९ दर्शनसंपन्नताफलवर्णनम् ६० ततः परम् अविध्यायन्-ज्ञानदर्शनप्रकाशावरणममान्नुवन् अनुत्तरेण न विद्यते उत्तरम् उत्कृष्ट यस्मात् तदनुत्तरं तेन-क्षायिकत्यात सर्वोत्तमेन, ज्ञानेन दर्शनेन पतिसम यमुत्तरोत्तरमुत्कृष्टोपयोगरूपतया जायमानेन, आत्मानं संयोजयन , सम्यग्भावयन् तन्मयं कुर्वन् , विहरति भवस्थ केवलि भूत्वा विचरति ॥६०॥०॥ ज्ञान एवं दर्शनके प्रकाशके आवरणको प्राप्त नहीं होता है। किन्तु(परंअविज्झायमाणे अणुत्तरेणं नाणदसणेणं अप्पाणं संजोएमाणे सम्म भावेमाणे विहरइ-परं अविध्यायन अलुत्तरेण ज्ञानेल दर्शनेन आत्मानं संयोजयन् सम्यक् भावयन् विरहति ) सर्वोत्कृष्ट क्षायिक ज्ञान एवं क्षायिक सम्यक्त्वसे अपनी आत्माको युक्त करता हुआ भवस्थ केवली होकर विचरता है।
भावार्थ-जीव जब क्षायोपशलिक सस्यत्व विशिष्ट बन जाता है तब वह भवबंधनके हेतुभूत मिथ्यात्वका नाश कर क्षायिक सम्यक्त्वी हो जाता है। क्षायिक सम्यक्त्वधारी बनकर या तो यह उसी भवमें केवलज्ञान प्राप्त कर लेता है। यदि नहीं करता है तो अध्यन जघन्यकी अपेक्षा तीसरे या चौथे भवमें क्षायिकश्रेणी पर आरोहण कर केवलज्ञान प्राप्त कर लेता है । तृतीय या चतुर्थ भवमें इसके ज्ञान या दर्शनको आवरण करनेवाले ज्ञानावरणी एवं दर्शनावरणी कम नहीं रहते हैं अर्थात् उन भवोंमें इसके दर्शन या ज्ञानका आवरण नहीं रहता है। इस शान भने शनना प्रमाथी माथी ५२ मनी नय छे. परं अविज्झाएमाणे अणुत्तरेणं नाणदसणेणं अप्पाणं संजोएमाणे सम्भ भावेमाणे विहरइ-पर अविध्या यन् अनुत्तरेण ज्ञानेन दर्शनेन आत्मानं संयोजयन् सम्यक् भावयन् विहरति અથવા સર્વોત્કૃષ્ટ ક્ષાયિક જ્ઞાન અને ક્ષાયિક સમ્યકત્વથી પોતાના આત્માને યુક્ત કરીને ભવસ્થ કેવળી બનીને વિચરે છે.
ભાવાર્થ-જીવ જ્યારે ક્ષાપશમિક સમ્યકત્વ વિશિષ્ટ બની જાય છે ત્યારે તે ભવબંધનના હેતુભૂત મિથ્યાત્વને નાશ કરીને ક્ષાયિક સમ્યકત્વી બની જાય છે. ક્ષાયિક સમ્યકત્વ ધારી બનીને કાં તે તે એજ ભવમાં કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી લે છે. કદાચ ન કરી શકે તે મધ્યમ જઘન્યની અપેક્ષા ત્રીજા અથવા ચોથા ભવમાં ક્ષાયિક શ્રેણે ઉપર ચડીને કેવળજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કરી હચે છે. ત્રીજા અથવા ચોથા ભવમાં તેના જ્ઞાન દર્શનને આવરણ કરવાવાળા જ્ઞાનાવરણી અને દર્શનાવરણ કર્મ રહેતાં નથી અર્થાત એ ભામાં તેને દર્શન અથવા જ્ઞાનનું આવરણ રહેતું નથી. આ પ્રમાણે એ સર્વોત્કૃષ્ટ ક્ષાયિકસમ્યકત્વ