________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० १३ चित्र- सभूतचरितवर्णनम्
छाया --- नरेन्द्र ! जातिरधमा नराणा, धपारु जातिर्द्वयोर्गतयोः । यन्नावा सर्वजनस्य द्वेष्या, ववसाव श्वपाकनिवेशनेषु ॥ १८ ॥ टीका- ' नरिंद ' इत्यादि
हे नरेन्द्र-हे चक्रवर्तिन् । नराणा मध्ये अधमा या जातिः सा श्वपाकजातिः = चाण्डालजाति रस्ति, ता श्वपाकजातिं गतयो प्राप्तयोर्द्वयोरप्यावयोः किमभूत् वरस्मरसि ? यत्र श्वपाकजातौ सर्वजनस्य द्वेप्यौ सन्तौ जावा श्वपाकनिवेशनेपु = चाण्डालगृहेषु अवसान = निवास कृतवन्तो ॥ १८ ॥
७६९
अव धर्म सेवन करनेका क्या फल होता है- इस बातको मुनिराज दिखलाते हैं-' नरिंद ' इत्यादि ।
अन्वयार्थ --- (नरिंद- नरेन्द्र) हे चक्रवर्तिन् । ( नराण अहमा जाई सेवाग जाई - नराणा मध्ये अधमा जातिः श्वपाकजातिः ) ससार मे मनुष्यजातिमें यदि कोई अधम- निकृष्ट जाति है तो वह चाडाल जाति है । ( जहि यत्र गतयाः द्वयोः किं अभूत् इति स्मरसि ) उसमे रहने वाले अपन लोगों की क्या दशा थी यह बात आप को मालूम नही है । वहां अपन दोनो (सव्वजणस्स वेसा - सर्वजनष्य देण्यौ ) सर्वजनों के लिये उस समय छेप्य बने रहते थे । और इसी स्थिति में (सोवागणिवेसणेसु वसीयश्ववपाक निवेशनेषु अवसाव ) चांडाल के घर में रहते थे ।
भावार्थ - चक्रवर्तीको मुनिराज 'धर्मका क्या फल होता है ' यह समझाना चाहते हैं । अतः वे उनको पहिले की स्थितिसे परिचित करते हैं - कहते हैं - हैं चक्रवर्तिन् क्या आपको यह बात नही मालूम है कि सबसे
ધનુ સેવન કરવાથી શુ ફળ મળે છે? આ વાતને હવે મુનિરાજ तावे छे— “ नरिंद "त्याहि
अन्वयार्थ – नरिंद-नरेन्द्र हे थवती । नराण अहमाजाई सेवागजाइ - नरार्णा मध्ये अधमा जाति श्वपाकजाति ससारमा मनुष्य भतिमा ले ध પણ અધમ–નિકૃષ્ટ જાતિ હાય તા તે ચાડાલ જાતિ છે એમા રહેવાવાળા આપણા મન્નેની શુ દશા હતી એ વાતની શુ આપને ખબર નથી ? ત્યા આપણે न्ने सव्व जणस्स वेस्खा - सर्वजनस्य द्वेष्यौ सर्व नोने भाटे मे समय द्वेष्य जनेस हुता भने यो स्थितिभा सोवागणीवेसणेसु वस्रीय-श्वपाकनिवेशनेपु अव साव न्याडासने घेर रहेता हुता
ભાવાય —“ ધર્મ થી શુ ફળ મળે છે” અને મુનિરાજ ચક્રવર્તી ને સમજાવવા ઈચ્છે છે. આથી તેઓ તેને પહેલાની સ્થિતિથી પરિચિત કરે છે અને કહે છે કે, હે ચક્રવર્તી શુ આપને એ વાતની ખખર નથી કે, સહુથી
उ० ९७
