________________
hto
उत्तराध्ययनस्
मूळम् - एंवमावं जोणस, पाणिणो केम्मकिव्विसा । न निविजति ससारे, सव्वद्वेसु व खत्तिया ॥५॥ छाया - एवम् आर्तयोनिषु, प्राणिनः कर्मकिल्विषा । न निर्विद्यन्ते ससारे, सर्वषु इव क्षत्रियाः ॥ ५ ॥ टीका- ' एवम्' इत्यादि ।
कर्मकिल्विषाः=कर्मभिर्मलिनाः प्राणिनः संसारे भवे एवम् अमुना प्रकारेण, आवर्तयोनिषु भावर्तेन - पुनः पुनः परिभ्रमणेन स्पृष्टा योनय आवर्त योनयस्तासु चतुरशीतिलक्षमकारासु तत्र पृथिव्यप्तेजोवायुकायेषु प्रत्येक सप्त सप्ठ लक्षा., दश लक्षाः प्रत्येक वनस्पतिपु, निगोदजीवेषु च चतुर्दश लक्षाः, द्वि-त्रि- चतुरिन्द्रियेषु प्रत्येक द्वे द्वे लक्षे, विर्यइनारकदेवेषु प्रत्येक चतस्रचतस्रो लक्षाः मनुजेषु चतुर्दश लक्षाः, कभी तेन्द्रिय जीवों मे और कभी चतुरिन्द्रिय जीवों में जन्म लेता है । इस प्रकार इस संसार मे प्रमादी जीव भ्रमण करता ही रहता है । इस कीटादिक शब्द के उपलक्षणसे समस्त तीर्यश्वजाति के भेदोपभेदों का ग्रहण जानना चाहिये ॥ ४ ॥ एवम् ० ' - इत्यादि ।
}
अन्वयार्थ - (कम्मकिव्विसा - कर्मकिल्विषाः ) कर्मों से मलिन ( पाणिणो - प्राणिनः ) प्राणी ( ससारे - ससारे) ससार में ( एवं एवम् ) उक्त प्रकार से भ्रमण करते हुए (आवहजोणीसु - आवर्तयोनिषु ) इम चौरासी लाख योनियो में ( पृथिवीकाय की सातलाख, अपकाय की सात लाख, तेजस्काय की सात लाख, वायुकाय की सात लाख, प्रत्येक वनस्पति की दश लाख, निगोदजीवों की चौदह लाख, द्विन्द्रिय, तेन्द्रिय चतुरिन्द्रिय की दो दो लाख तिर्यञ्च, देव एवं नारकी की चार चार
1
એ પ્રકારે આ સ’સારમા પ્રમાદી જીવ ભ્રમણ કરતા જ રહે છે આ કીટાદિક શબ્દના ઉપલક્ષણથી સમસ્ત તિય ચ જાતીના ભેદોપભેદનુ ગ્રાણ જાણવુ જોઈએ ॥ ૪ ॥
६
"एवम्० "त्याहि
अन्वयार्थ - कम्म किव्विसा - कमकिल्बिषा भोथी भसीन पाणिणो - प्राणिन आणी ससारे --ससारे ससारमा एव एवम् उत प्रजारथी श्रमषु पुरता उरता भावडजोणीसु-आवर्तयोनिषु ग्मा बोरासी साम योनीशोभा (पृथ्वीपुायनी सात साम, અપકાયની સાત લાખ, તેજસ્કાયની સાત લાખ, વાયુકાયની સાત લાખ, પ્રત્યેક વનસ્પતિની દસ લાખ, નિગેાદ જીવાની ચૌઢ લાખ, એ ઇન્દ્રિય, ત્રણ ઈન્દ્રિય, ચાર ઈન્દ્રિય,ની અમે લાખ અને તિર્યંચ, દેવ અને નારકોની ચાર ચાર લાખ,
-
