________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३ गा १ अनचतुष्टयदोलभ्ये पाशकदृष्टान्त २ ५९५ वृद्धा पाह-भोजने राज्यग्रहणे च प्रथम प्रान्तमागे इस्तो निक्षेपणीयः । एतद्वचन श्रुता चाणक्यो हिमगिरि गतवान् । तर पर्वतनामको नरनिरासीत् । तस्य समीप गत्वा चाणक्योऽनदत्-पाटलिपुत्रनगरे नन्दनृपतिना सह युद्धे भवान् सहयोग दद्यात् वर्हि व राज्य भवते दास्यामि । तदा पर्वतेन तस्य वचनं स्वीकृतम् ।
ततथाणक्यः पर्वतश्च चन्द्रगुप्तेन सह पाटलिपुत्रनगरमागत्य नन्द पिजित्य राज्य गृहीतवन्तौ । तदा नन्दनृपतिर्धर्मद्वारेण निःसतुं प्रार्थयति, चन्द्रगुप्तेन तत्मार्थन स्वीकृत्य कथितम्-एकस्मिन् रवे यापद् द्रव्य समाविशति, तावद् द्रव्यमुपादाय ने क्या अनुचित किया है । वृद्धा ने कहा भोजन एव राज्यग्रहण में प्रथम प्रान्तभाग में हाथ डालना चाहिये । वृद्धा के वचन सुनकर चाणक्य हिमगिरि जाफर वहा के राजा पर्वत से मिला। उससे चाणक्य ने कहा पाटलिपुत्र नगर मे नन्दनृपति के साथ यदि युद्ध मे आप हमें सहयोग प्रदान करे तो वहा का आधा राज्य हम आपको देगे। चाणक्य की बात सुनकर पर्वत ने युद्ध मे सहायता देना कबूल कर लिया।
चद्रगुप्त को लेकर चाणक्य और पर्वत दोनों मिल कर पाटलिपुत्र आये । वहा नन्द राजा के ऊपर इन्हों ने धावा बोल दिया। नन्द को परास्त कर उसका राज्य ले लिया। उस समय नन्द ने धर्मद्वार से निकल ने के लिये प्रार्थना की । चद्रगुप्त ने उसकी प्रार्थना को स्वीकार करते हुए कहा-एक रथ मे जितना द्रव्य हो सकता हो उतने द्रव्य को અનુચિત કામ કર્યું છે? વૃદ્ધાએ કહ્યું કે, ભજન અને રાજ્ય ગ્રહણમાં પ્રથમ એક છેડેથી હાથ નાખ જોઈએ વૃદ્ધાનું આ વચન સાંભળી તેને નમન કરીને ચાણક્ય ત્યાથી ચાલતા થયા આ પછી ચાણકયે હિમગિરિ જઈ ત્યાના રાજા પર્વતની મુલાકાત લીધી અને તેને કહ્યું કે, પાટલીપુત્રના રાજા નદની સામે અમે યુદ્ધ કરવા ઈચ્છીએ છીએ એ યુદ્ધમાં તમે જો અમને સાથ આપશે તે તે જીતેલા રાજ્યને અરધે ભાગ તમને આપવામાં આવશે ચાણક્યની આ વાત સાંભળી પર્વત રાજાએ યુદ્ધમાં સહાયતા દેવાનું કબૂલ કર્યું
ચ દ્રગુમને લઈને ચાણકય અને પર્વત બનેએ પાટલીપુત્ર ઉપર આકમણ કર્યું સામસામી લડાઈ થઈ જેમાં રાજા ન દ હારી ગયા, તેના રાજ્યને કબજે ચદ્રગુખે સંભાળી લીધે આ સમયે ન દે ધર્મદ્વારથી નિકળવા માટે પ્રાર્થના કરી ચદ્ર ગુને તેની પ્રાર્થના સ્વીકાર કરીને કહ્યું કે, એક રથમાં જેટલું દ્રવ્ય સમાઈ