________________
-
-
-
-
कालान्तरेऽतीते काले, महानिदेहेषु च सर्वकालमृद्धीनामपि सद्भावात् । सर्वसम्ब.. न्धी अनुपलम्भस्तु असिद्ध एव ।।
यदपि " कामसुखाद् वञ्चितोऽस्मी"-त्युक्त तदप्यसमीसितम्, विषयसुख हि रागद्वेषमोहजननद्वारेण अतप्तिकाशाशोरविपादादिभिर्विविधर्मवन्धहेतुत्वेन च चतुर्गेतिभ्रमण कारकत्वेन पहुलदुपजनकत्वात् प्रेक्षावता तत्ववेदिनामनुपादेयम् । विषसपृक्ताऽन्नसदृश कामसुख कस्य विकिनो मनो रमयेत् , न कस्यापि ।
यदपि-तपसो यातनात्मस्त्वमुक्त, तदप्यसत्-सफलदुःखमूळकर्मक्षयहेतुत्वात् , मनइन्द्रिययोगानामहानिकारकत्वेन तपसो यथाशक्ति विधानात् । उक्त हिथा तथा विदेहक्षेत्र में सर्वदा लब्धियों का सदभाव रहता है। सर्वसषधी अनुपलम्भ तो असिद्ध ही है अर्थात् सर्वसम्बन्धी अनुपलभ लब्धियों की अभावात्मकता प्रकट करने में असमर्थ है। __ " मैं कामसुख से वचित हो गया ह" जो यह बात कही है वह भी ठीक नहीं है क्योंकि विषयसुख रागदेष मोह की उत्पत्तिका कारण होने से, अतृप्ति, काक्षा, शोक एव विपाद आदि को उत्पन्न करते रहते हैं, इनसे विविध कर्मों का वध होतारहता है, उस के उदय से जीव चारा गतियो में भ्रमण करता २ अनेक दुखपरम्परा को वहा भोगता रहता है, अतः काम को सुख मानना यह भ्रम है । इसी लिये तत्त्वज्ञानियाँ के लिये ये उपादेय नही हैं। विचार किया जाय तो विषमिश्रित अन्नको तरह ये कामसुख किस विवेकी के मन को आनद पहुँचा सकते है, अर्थात् किसी को भी नहीं। तप को यातनात्मक कहना इसलिये अनु એને સદ્દભાવ રહે છે સર્વિસ બધિ અનપલ ભ તે અસિદ્ધ જ છે અર્થાત સર્વિસ બધિ અનપલ ભ દ્વિઓની અભાવાત્મકતા પ્રગટ કરવામાં અસમર્થ છે
હું કામસુખથી વંચિત બની ગયો છે ” આ વાત કહી છે તે પણ ઠીક નથી કેમકે, વિષયસુખ રાગદ્વેશ મેહની ઉત્પત્તિનું દ્વાર હોવાથી અને પ્તિકાક્ષા સુખ શોક અને વિષાદ આદિને ઉત્પન્ન કરતા રહે છે, તેનાથી વિવિધ કમેને બધ થતો રહે છે તેને ઉદયથી જીવ ચારે ગતીઓમાં ભ્રમણ કરતા કરતા અનેક દુ ખ પર પરાને ત્યા ભોગવતો રહે છે માટે કામને સુખ માનવું એ ભ્રમ છે આથી તત્વજ્ઞાનીઓ માટે એ ઉપાદેય નથી વિચારવામાં આવે તે વિષમિશ્રીત અન્નની માફક એ કામ સુખ કયા વિવેકીના મનને આનંદ પહેચાડી શકે છે? અથત કોઈને પણ નહીં તપને યાતનાત્મક કહેવું એ માટે અનુચિત છે કે, એનાથી કોઈને પણ કષ્ટ પહોચતુ નથી ! કારણે તે
